آشنایی با غلام محمد بخش، رستم هند و گامای بزرگ کشتی؛ از بلند کردن سنگ ۱.۲ تن تا تأثیر روی بروس لی
غلام محمد بخش یا گامای بزرگ، کشتیگیر معروف هند و پاکستان، پیش از جدایی هر دو کشور از یکدیگر بود که پس از رسیدن به قهرمانی در آوردگاههای جهانی در انگلستان، با پیروزی برابر رقبای هندی، عنوان معروف «رستم هند» را به دست آورد و پهلوان کشور خود شد. گامای بزرگ با بلند کردن سنگ ۱.۲ تنی، تأثیر روی تمرینات بروس لی و استفاده از سختترین تمرینات ورزشی به یاد آورده میشود.
طرفداری | غلام محمد بخش بت (Ghulam Mohammad Baksh Butt) یا گامای بزرگ (The Great Gama) زاده ۲۲ می ۱۸۷۸ در روستای جابوال، واقع در کاپورتالای هند بریتانیای سابق و هند کنونی امروزی است. پدر غلام یعنی محمد عزیز بخش، یک کشتیگیر در دربار یک مهاراجه بود. از همین رو بود که غلام و برادرش، امام بخش، بسیار به کشتی علاقهمند بودند. با این وجود، این دو از پدرشان کشتی را نیاموختند زیرا محمد عزیز در شش سالگی غلام، دار فانی را وداع گفته بود. ابتدا پدربزرگ مادری و سپس عموی مادر، غلام و برادرش را بزرگ کردند. این دو، آموزههای کشتی را از مادهاو سینگ، کشتیگیر مشهور پنجابی آموختند. غلام در سن ۱۰ سالگی، مسابقهای را که توسط مهاراجهای ترتیب داده شده بود را برای شروع فعالیتهای ورزشی خود برگزید. بنا بود تا از میان ۴۰۰ شرکتکننده، کسانی که بیشترین بتاک (نوعی اسکوات با خم کردن عمیق زانو) را انجام دهند، پیروز این آوردگاه باشند.
غلام محمد در ۱۰ سالگی، آنقدر در تمرینات مدنظر مهاراجه قوی بود که توانست در میان ۱۵ نفری که در رقابت باقیماندهاند، قرار گیرد. سن کم غلام باعث شد تا در نهایت مهاراجه جودپور، او را به عنوان قهرمان این آوردگاه، برگزیند. پس از این مهم بود که غلام، سری در میان سرها درآورد و به داعیهدار پهلوانی در پنجاب تبدیل شد. به همین سبب بود که این پسر اهل پنجاب، دعوتنامههای بسیاری را برای کشتیگرفتن با بزرگان کشتی سراسر هند، دریافت کرد. تمرینات غلام برای قویتر کردن بدنش شامل ۳۰۰۰ بتاک و ۱۵۰۰ شنا در روز میشد. گفته میشود که در سال ۱۹۰۲، این پسر پنجابی توانسته بود تا سنگی را به وزن ۱.۲ تن، بلند کند؛ این سنگ در موزه ساباجی باگ هند، سالیان سال است که در اختیار بازدیدکنندگان قرار گرفته است. در ادامه، غلام توانست تا پس از پیروزی برابر کشتیگیران متعدد گوشه و اطراف، در ۱۹ سالگی به مصاف رحیم بخش سلطانی والا، قهرمان وقت کشتی هند برود و خود را در برابر این کشتیگیر قدبلند، بیازماید. تازهکار بودن غلام که دیگر به «گامای بزرگ» مشهور شده بود، در کنار تواناییهای اعجابآور رحیم بخش باعث شده بود تا کمتر کسی برای این پسر پنجابی، شانس پیروزی قائل باشد. با وجود همه ناباوریها، این گامای بزرگ بود که توانست در میان دیدگان حضار، ساعتها با رحیم مبارزه کرده و او را به تساوی راضی کند. پس از این درخشش بود که گامای بزرگ، با حمایت مالی سارات کومار میترا، میلیونر اهل بنگال، عازم مسابقات جهانی جان بول در لندن شد. با وجود سفر به انگلستان، قد کوتاه گاما باعث شد تا او واجد شرایط برای کشتی در این تورنمنت نباشد. به همین دلیل بود که این کشتیگیر بنگالی، با وعده ۲۵۰ پوند در هفته، کشتی گرفتن در مسابقات فرعی و حاشیه را شروع کرد. در کشتیهای غیررسمی لندن بود که غلام، بیش از پنج دقیقه به کسی اجازه ادامه ماجراجویی در رینگ را نمیداد. پس از پیروزی برابر ۱۵ رقیب مختلف انگلیسی، کشتیگیران مطرحی چون بنجامین مولر نیز تصمیم به رویارویی با این کشتیگیر پنجابی گرفتند و از او شکست خوردند.
از آنجایی که در مسابقات غیررسمی، دیگر کسی جسارت رویارویی با این کشتیگیر پنجابی را نداشت، مسئولین برگزاری مسابقات مجبور شدند تا نام گامای بزرگ را به مسابقات رسمی وارد کنند. در نتیجه این امر بود که رویارویی غلام با استانیسلاو زبیشکوی لهستانی برگزار شد و اشتیاق، هیجان و شور خاصی را در میان هندیها و انگلیسیها برانگیخت. مبارزه گاما با غول لهستانی، یکی از دیدنیترین مسابقات کشتی در زمان خود بود و در همان دقیقه نخست، با قفل شدن زبیشکو همراه بود. گاما به مدت سه ساعت، رقیب خود را تحت فشار قرار داد تا با سوت داور، مسابقه با تساوی خاتمه یابد. به دلیل قانون خواباندن شانههای حریف بر روی تشک، تساوی، حکمی بود که داوران به این مسابقه دادند. زبیشکو در مسابقه دیگری برابر غلام قرار نگرفت تا این مرد پنجابی، کمربند قهرمانی را در غیاب رقیبش دریافت کرده و به تیتر نخست تمام روزنامههای هندی تبدیل شود. او در ادامه ماجراجوییهایش، بنجامین رولر، یوهان لم، جسی پترسون و بسیاری از کشتیگیران قاره سبز را مقهور تواناییهایش کرد. غلام که پیش از رسیدن به قهرمانی ملی، قهرمانی جهانی را به دست آورده بود، به هند بازگشت و بار دیگر در برابر رحیم بخش رفت تا این بار، با پیروزی برابر این رقیب قدرتمند، عنوان مهم «رستم هند» را از آن خود کند. دیدار مجدد با زبیشکو در سال ۱۹۲۸، با پیروزی یک دقیقهای گامای بزرگ همراه بود تا زبیشکو با دادن لقب «ببر»، تمجید خود را از قدرت این مرد پنجابی، نشان دهد.
آخرین مسابقه کشتی گامای بزرگ، تساوی او برابر بالرام هیرامان سینگ بود که او نیز همانند گاما، شکستناپذیر بود و در جدال دو نباز، تساوی، بهترین اتفاق ممکن بود. پس از افتخارات فراوان گامای بزرگ برای هندوستان، مهاراجههای مختلف هندی، هدایای گرانبهایی همچون یک گردنبند مروارید را به او اهدا کردند. در ادامه، گامای بزرگ سوار بر فیل مخصوص شاهزاده ولز که به هند سفر کرده بود، گرزی مخصوص را به همراه یک دهکده کامل و حقوق سالانه ۶۰۰۰ هزار روپیه را به دست آورد. نقل مکان گاما به سوی لاهور، همزمان با جدایی بزرگ هند و پاکستان از یکدیگر بود. گاما در پاکستان باقی ماند و تلاش برای نجات هندوها از کشتهشدن به دست نیروهای خشونتطلب داشت. او پس از نجات جان بسیاری از هندوها، آنها را تا مرز هندوستان همراهی کرد تا با نشان دادن وجهه انساندوستانه خود، مرام پهلوانی را به نمایش بگذارد. سالیان پایانی عمر گامای بزرگ به دور از ورزش، بسیار سخت بود زیرا او شاهد درگذشت فرزندانش بود و سرمایهگذاریهای نه چندان موفقی را داشت. او در ۲۳ می ۱۹۶۰، در سن ۸۲ سالگی، دار فانی را وداع گفت. این کشتیگیر اهل پنجاب، الهامبخش ورزشکاران بزرگی از جمله بروس لی بود؛ بروس پس از مطالعه تمرینات شنا، خم کردن عمیق زانو و «بتاک» گامای بزرگ، آن را در تمرینات کلیدی خود جای داد و به گونهای از این کشتیگیر، الهام گرفت. دیسک تمرینی گاما که «هاسلی» نام دارد، در موزه موسسه ملی ورزش (NIS)، در اختیار عموم بازدیدکنندگان قرار گرفته است. نام گاما در سال ۲۰۲۱ به تالار مشاهیر کشتی حرفهای افزوده شده است و گوگل نیز در سال ۲۰۲۲، دودل مخصوصی را به پاس گرامیداشت این کشتیگیر، منتشر کرد.
از سری خاطرات ورزشی
- ویلیار لور، والیبالیست طلایی استونی در المپیک؛ از درخشش در زسکا مسکو تا سرویس طلایی ۱۹۸۰
- الیجیو ساردیناس، «بچه شکلاتی» بوکس جهان؛ از درخشش در «لا نوچه» تا ۳۵۰ دست کت و شلوار
- سمسون بورک؛ شناگر المپیک، بهترین بدنساز آماتور، قهرمان کشتی حرفهای کانادایی و نخستین هرکول منفی سینما
- آرشیو مطالب مرتبط
