خاطرات فوتبالی با روی کاستا؛ اسطوره بنفیکا و مایستروی پرتغالی فیورنتینا و میلان

طرفداری | روی کاستا (Rui Costa) زاده ۲۹ مارس ۱۹۷۲ در شهر آمادورای پرتغال است. او در پست‌های هافبک بازیساز، میانی و هافبک چپ بازی می‌کرد. او از سن پنج سالگی، فوتبال خود را در تیمی به نام دامایا جیناسیو آغاز کرد. چهار سال بازی در این باشگاه باعث شد تا هنگامی که کاستا در ۹ سالگی به تمرینات باشگاه بنفیکا رفت، به شدت مورد توجه خوزه بیو، اسطوره فوتبال پرتغال قرار گیرد. بنفیکا در سال ۱۹۸۱، این بازیکن را به تیم خود افزود. کاستا به مدت ۹ سال در تیم‌های رده‌های پایه بنفیکا حضور پیدا کرد و توانست پله‌های ترقی را به سرعت طی کند.

او در سال ۱۹۹۰ به تیم اصلی بنفیکا رسید اما مدیران این باشگاه ترجیح دادند تا استعداد جوان خود را برای کسب تجربه، در همین فصل نخست به صورت قرضی راهی باشگاه فافه در لیگ سطح دوم پرتغال کنند. این بازیکن در ۳۸ بازی خود برای این باشگاه به شش گل رسید و به بنفیکا بازگشت. پس از کسب تجربه در فافه و حضور در تیم‌های رده‌های پایه پرتغال، کاستا به سطح حداقلی حضور در لیست تیم بنفیکا رسیده بود. او در نخستین فصل حضورش در لیست بنفیکا، موفق به بازی در جام باشگاه‌های اروپا برابر تیم‌هایی مثل آرسنال و بارسلونا شد. کاستا در این فصل، آمار ۳۲ بازی و چهار گل را به ثبت رساند. این بازیکن، دو فصل دیگر در بنفیکا حضور داشت و به آمارهای ۳۲ بازی و پنج گل در فصل ۹۳-۱۹۹۲ و ۴۷ بازی و ۱۰ گل در فصل ۹۴-۱۹۹۳ رسید. قهرمانی در جام حذفی پرتغال در فصل دوم و قهرمانی لیگ برتر این کشور در فصل سوم، از جمله افتخارات کاستا در بنفیکا بود.

در سال ۱۹۹۴، کاستا پیشنهادات بسیار زیادی را دریافت کرد و در آستانه حضور در بارسلونا قرار گرفت. با این وجود، تغییرات مدیریتی در باشگاه بارسلونا باعث شد تا حضور این هافبک پرتغالی در کاتالونیا، منتفی شود. پس از دور شدن کاستا از بارسلونا، این بازیکن با مبلغی معادل با ۵.۵ میلیون یورو راهی فیورنتینا در سری‌آ شد تا فوتبال پرستاره ایتالیا به یک ستاره دیگر برسد. نخستین بازی کاستا در ترکیب تیم جدیدش، دیدار هفته دوم این باشگاه برابر جنوا بود. او در هفته هفتم برابر پادووا، برای نخستین بار گلزنی کرد و به مرور، زوج خطرناکی را با گابریل باتیستوتا ایجاد کرد. این زوج ویران‌گر، فیورنتینا را به یکی از سخت‌ترین رقبای هر باشگاه ایتالیایی تبدیل کردند. آمار او در نخستین فصل حضور در فلورانس، ۳۵ بازی و ۹ گل بود.

این بازیکن در سه فصل بعدی حضورش در فیورنتینا، آمارهای ۴۱ بازی، شش گل و سه پاس گل در فصل ۹۶-۱۹۹۵، ۳۸ بازی، دو گل و شش پاس گل در فصل ۹۷-۱۹۹۶ و ۳۷ بازی، پنج گل و هفت پاس گل در فصل ۹۸-۱۹۹۷ را به ثبت رساند. قهرمانی در جام حذفی و سوپرجام ایتالیا، از جمله افتخارات این سه فصل کاستا در فیورنتینا بود. دو پاس گل کاستا در فینال جام حذفی ایتالیا برابر آتالانتا، سهم به سزایی در قهرمانی تیمش داشت. در فصل ۹۹-۱۹۹۸ بود که این بازیکن، ۱۰ گل در سری‌آ به ثمر رساند تا به بهترین آمار گلزنی خود در این لیگ برسد. کاستا در تمامی رقابت‌های این فصل، آمار ۴۰ بازی، ۱۴ گل و ۱۱ پاس گل رسید. دو فصل بعدی کاستا در فلورانس با آمارهای ۴۸ بازی، شش گل و ۹ پاس گل و ۳۸ بازی، هشت گل و ۱۱ پاس گل همراه بود. قهرمانی فیورنتینا در فصل ۰۱-۲۰۰۰ جام حذفی ایتالیا، با بازوبند کاپیتانی کاستا، یک گل و یک پاس گلش در دیدار برگشت و تعیین‌کننده نیمه نهایی این جام برابر میلان همراه بود.

فاتح تریم، سرمربی فیورنتینا در فصل ۰۱-۲۰۰۰ که این باشگاه را قهرمان جام حذفی ایتالیا کرد، در تابستان ۲۰۰۱ سرمربی میلان شد و یکی از مهم‌ترین درخواست‌هایش را جذب روی کاستا عنوان کرد. میلان برای جذب رضایت فیورنتینا که درگیر مشکلات مالی عدیده‌ای بود، ۸۵ میلیارد لیره هزینه کرد و ستاره پرتغالی فلورانس را به جمع بازیکنانش افزود. کاستا با این مبلغ، گران‌ترین بازیکن تاریخ میلان در آن زمان شد. نخستین بازی او با پیراهن میلان، دیدار هفته نخست سری‌آ برابر برشا بود. نخستین گل کاستا با پیراهن میلان در بازی نخست جام یوفا برابر باته بوریسوف به ثبت رسید. این بازیکن در ادامه این تورنمنت، یک گل به زسکا صوفیه در مرحله دوم جام و یک گل و یک پاس گل را در یک‌چهارم نهایی برابر هاپوئل تل آویو ثبت کرد و به همراه تیمش راهی نیمه نهایی جام یوفا شد. او فصل نخست حضورش در میلان را بدون گلزنی در سری‌آ به پایان رساند و در نهایت آمار کلی ۳۳ بازی، سه گل و ۱۱ پاس گل را به ثبت رساند. یکی از حواشی این فصل کاستا در میلان، ابراز علاقه و گریه او در بازی تیمش برابر فیورنتینا در فلورانس بود که باعث شد این بازیکن در مقطعی متحمل انتقادات زیادی شود.

کاستا در مرحله گروهی لیگ قهرمانان اروپا در فصل ۰۳-۲۰۰۲، یک پاس گل برابر لانس، بایرن مونیخ و رئال مادرید و سه پاس گل در دیدار برابر لاکرونیا را به ثبت رساند و به جز یک بازی، در تمام بازی‌های تورنمنت در ترکیب میلان حضور داشت. او به همراه میلان به فینال این تورنمنت صعود کرد و پس از پیروزی برابر یوونتوس، قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا را به کارنامه‌اش اضافه کرد. ۴۸ بازی، یک گل و ۱۶ پاس گل، آمار این بازیکن در این فصل بود. او در فصل ۰۴-۲۰۰۳، قهرمانی در سوپرکاپ اروپا و سری‌آ را به افتخاراتش افزود و آمار ۳۸ بازی، یک گل و سه پاس گل را به ثبت رساند. کاستا یک فصل دیگر در میلان حضور داشت و به سه گل و شش پاس گل در ۳۲ بازی رسید. ظهور ستاره جدیدی از کشور برزیل در میلان به نام کاکا، فضای بازی کاستا را محدودتر از گذشته کرد تا این بازیکن در سال ۲۰۰۶، تصمیم جدیدی را برای ادامه فوتبالش بگیرد. او در ادامه مسیر فوتبالش به بنفیکا بازگشت و دو فصل در این باشگاه بازی کرد. کاستا در این دو فصل، آمارهای ۲۱ بازی، یک گل و شش پاس گل و ۴۳ بازی، هشت گل و هفت پاس گل را ثبت کرد. او در فصل آخر حضورش در بنفیکا، عملکرد بسیار خوبی را داشت و توانست عناوین بهترین بازیکن ماه و سال باشگاهش را به دست آورد. او در سال ۲۰۰۸، از دنیای فوتبال خداحافظی کرد.

این بازیکن، از ستارگان بسیار کلیدی تیم‌های پایه پرتغال زیرنظر کارلوس کی روش و نلو وینگادا بود. او به همراه تیم ملی جوانان پرتغال در جام جهانی زیر ۲۰ سال ۱۹۹۱ حضور داشت. کاستا به جز سومین بازی مرحله گروهی، در تمامی مسابقات این جام حضور داشت و در نهایت به همراه کشورش به قهرمانی آن رسید. او تاثیر بسیار زیادی در این قهرمانی داشت و تک گل پیروزی‌بخش نیمه نهایی برابر استرالیا و پنالتی گل‌شده تعیین‌کننده در ضیافت پنالتی‌های فینال برابر برزیل را به ثمر رساند. نخستین بازی ملی او در رده ملی بزرگسالان، دیدار برابر سوئیس در سال ۱۹۹۳ بود. یورو ۱۹۹۶، نخستین تجربه تورنمنت ملی بزرگسالان در کارنامه کاستا بود. او در هر چهار بازی کشورش در این جام به میدان رفت. دیدار حساس مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۸، با اخراج عجیب کاستا در بازی برابر آلمان همراه بود. سرمربی پرتغال در دقیقه ۷۶ این بازی و در حالی که تیمش با یک گل از رقیب پیش افتاده و در آستانه حضور در جام جهانی قرار داشت، تصمیم به تعویض روی کاستا گرفت. کاستا به آرامی در حال حرکت به سوی بیرون از زمین بود که توسط داور مسابقه به دلیل اتلاف وقت، کارت قرمز مستقیم را دریافت کرد. این مهم به این معنی بود که کونسیسائو، بازیکن تعویضی پرتغال، اجازه حضور در زمین را پیدا نکرده و این کشور با ۱۰ نفر به کارش ادامه می‌دهد. در نهایت با گل تساوی آلمان، پرتغال و کاستا از تجربه یک جام جهانی مشترک بازماندند.

بعد از تجربه تلخ ۱۹۹۷، نوبت به یورو ۲۰۰۰ رسید. این تورنمنت با هت‌تریک کاستا در دیدار برابر انگلستان شروع شد و او در سه بازی دیگر کشورش در این جام تا نیمه نهایی بازی کرد. طلسم بازی در جام جهانی، در سال ۲۰۰۲ شکسته شد و این بازیکن، بالاخره توانست حضور در مهم‌ترین مهمانی فوتبالی جهان را تجربه کند. او پس از تجربه نخستین بازی خود در جام جهانی برابر آمریکا، در بازی دوم کشورش برابر لهستان، یک گل و یک پاس گل داد اما در بازی سوم پرتغال، نیمکت‌نشین شد و به کارش در جام جهانی خاتمه داد. تجربه بعدی او در یورو، مرتبط با میزبانی کشورش در سال ۲۰۰۴ بود. کاستا به همراه پرتغال به فینال این مسابقات صعود کرد و پس از شکست برابر یونان، به نایب قهرمانی آن رضایت داد. او در راه رسیدن کشورش به فینال یورو، یک گل در مرحله گروهی به روسیه و یک گل در مرحله یک‌چهارم نهایی برابر انگلستان زد. او پس از تعیین تکلیف دیدار برابر انگلستان در پنالتی‌ها، موفق به گل کردن پنالتی خود نشد اما این مهم، منجر به حذف پرتغال در این مرحله نشد. آخرین بازی ملی کاستا نیز در این تورنمنت و فینال آن برابر یونان به ثبت رسید تا این بازیکن با آمار ۹۴ بازی، ۲۶ گل و ۲۴ پاس گل، ماجراجویی ملی خود را به اتمام برساند.

کارشناسان فوتبال پرتغال، کاستا را یکی از بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال این کشور می‌دانند. او پس از درخشش با پیراهن میلان در دیدار با لاکرونیا و ثبت سه پاس گل در این بازی، به شدت با زین الدین زیدان مقایسه و با عنوان یکی از بهترین بازیسازان فوتبال در زمان خود شناخته می‌شد. این بازیکن علاوه بر افزودن خلاقیت به ترکیبت تیمش، نقش یک آچار فرانسه را نیز ایفا و در پست‌های مهاجم سایه، دو سمت وینگر و هافبک مرکزی نیز بازی می‌کرد. لقب کاستا در دوران اوج فوتبالش در ایتالیا، «مایسترو» به معنای رهبر ارکستر تیم بود. او پس از پایان فوتبالش، حضور در فوتبال را با عناوین مدیریتی ادامه داد. کاستا از سال ۲۰۰۸، مدیریت ورزشی باشگاه محبوب خود یعنی بنفیکا را برعهده گرفت و پس از سالیان سال حضور در این منصب، رئیس این باشگاه شد.

از سری خاطرات فوتبالی

پائولو سرجیو سیلوستره؛ گلزن برزیلی لورکوزن، رم و بایرن مونیخ

معاصیر باربوسا دوناسیمنتو، دروازه‌بان مغضوب برزیل؛ از لقب لاستیک تا نابخشودگی درازمدت

گایزکا مندیتا؛ ستاره بلوند والنسیا، خرید گران‌قیمت لاتزیو و بازیکن سابق بارسلونا