آشنایی با هایله گبرسلاسی، دونده معروف اهل اتیوپی؛ از دویدن با کتاب درسی تا دو طلای متوالی در المپیک و تجارت خودرو
طرفداری | هایله گبرسلاسی (Haile Gebrselassie) زاده ۱۸ آوریل ۱۹۷۳ در شهر آسلای اتیوپی است. او در خانوادهای ۱۰ نفره چشم به جهان گشود و از کودکی در مزرعه خانوادگی خود کار میکرد. هایله هر روز صبح، مسافت خانه تا مدرسه که در حدود ۱۰ کیلومتر بود را با دویدن طی میکرد و این امر به عادت روزانهاش تبدیل شد. او با وجود در دست داشتن کتابهای درسی میدوید و این مهم باعث شد تا همیشه دست چپش هنگام دویدن به بدنش نزدیکتر باشد. هایله مادرش را در شش سالگی از دست داد و دوران سختی را تحمل کرد. خانه او و خانوادهاش در آسلا، کلبهای مخروطی شکل و گِلی با سقف کاهگلی و دیوارهایی بدون پنجره بود و به روش بسیاری از آفریقاییها ساخته شده بود. او تا ۱۶ سالگی در روستا زندگی کرد و با کار در مزرعه آبدیده شد.
دویدن تا مدرسه باعث شده بود تا هایله جوان در مسابقات دوی مدرسه نامنویسی کند و با شکست رقبایی بزرگتر از خود، برنده دوی ۱۵۰۰ متر شود. یک تیشرت به همراه شلوار ورزشی، جایزه برنده این مسابقات بود که به هایله داده شد. او به اصرار برادرش در دوی ماراتن آدیس آبابا، پایتخت اتیوپی، شرکت کرد و با دویدن در مدت زمان دو ساعت و ۴۸ دقیقه، رتبه ۹۹ این مسابقات را به دست آورد. نخستین ماراتن، فشار بسیار زیادی را به بدن هایله آورده بود و این دونده جوان، یک هفته توانایی کار کردن نداشت و مجبور بود در اتاقش بستری شود. پدر هایله، یکی از مخالفان جدی ادامه کار پسرش در ورزش دو و میدانی بود. پدر هایله اعتقاد داشت که کشورش بیش از یک دونده به کشاورز، معلم و پزشک نیاز دارد. با این وجود، علاقه گبرسلاسی به ادامه دو، او را به باشگاه پلیس اتیوپی رساند که برایش حقوق ۱۵ دلاری در ماه و اجاره یک آپارتمان را به همراه داشت. مسابقات گبرسلاسی در باشگاه پلیس، او را به درجه ستوان رساند و امکان حضور در مسابقات قهرمانی کشور را برایش فراهم کرد.
هایله در مسابقات قهرمانی اتیوپی به رتبه پنجم رسید اما حالت دویدنش و پتانسیل رشد او باعث شد تا چشمان یک استعدادیاب هلندی که این مسابقه را از نزدیک مشاهده میکرد، برق بزند. یوس هرمنز، دونده سابق و مدیر استعدادیابی وقت، با وجود رتبه پنجم گبرسلاسی، از نوع دویدنش متوجه شد که این جوان اهل آسلا با تمرینات بیشتر، به سرعتی باورنکردنی خواهد رسید. از این رو، هرمنس این دونده را به مسابقات کراس کانتری ۱۹۹۱ آنتورپ بلژیک اعزام کرد. گبرسلاسی در این مسابقات با ثبت ۲۴ دقیقه و ۲۳ ثانیه به رتبه هشتم دست یافت. او رکوردش در مسابقات کراس کانتری را در سال ۱۹۹۲ و در شهر بوستون جبران کرد. او با ثبت ۲۳ دقیقه و ۳۵ ثانیه، مسافت ۸۰۰۰ متری این مسابقات را طی کرد و به مدال نقره آن دست یافت. چالش بعدی گبرسلاسی، حضور در قهرمانی جوانان جهان در سال ۱۹۹۲ بود که با ثبت رکورد ۱۳:۳۶.۰۶ در ماده ۵۰۰۰ متر و ۲۸:۰۳.۹۹ در ماده ۱۰۰۰۰ متر و کسب طلای هر دو ماده همراه بود.
دو طلا در دو ماده مختلف قهرمانی جوانان، نام گبرسلاسی را در دنیای دو و میدانی مطرح کرد. او در سال ۱۹۹۳ به مسابقات قهرمانی آفریقا در دوربان آفریقای جنوبی اعزام شد و با یک نقره ۵۰۰۰ متر و برنز ۱۰۰۰۰ متر به کارش در این مسابقات پایان داد. گبرسلاسی در همین سال برای نخستین بار در مسابقات قهرمانی جهان حضور پیدا کرد و با ثبت زمان ۲۷:۴۶.۰۲ به مدال طلای جهان رسید و رقیب سرسختی چون موزس تانوی کنیایی را شکست داد. این قهرمانی برای گبرسلاسی، یک جایزه بسیار ارزشمند را به همراه داشت و او یک مرسدس بنز را به خانه برد. این دونده اتیوپیایی در ماده ۵۰۰۰ متر همین مسابقات به مدال نقره بسنده کرد. سپس نوبت به کراس کانتری ۱۹۹۳ رسید که این دونده مدال برنز دو بخش انفرادی و تیمی آن را دریافت و رکورد ۹ ساله ماده ۵۰۰۰ متر را با ثبت زمان ۱۲:۵۶.۹۶ شکست. سال ورزشی ۱۹۹۵ گبرسلاسی، با طلای او در قهرمانی جهان گوتنبرگ همراه بود. این دونده زمان ۲۷:۱۲.۹۵ را در ماده ۱۰ هزار متر این مسابقات ثبت کرد تا دومین طلای جهانی خود را پیش از حضور در المپیک ۱۹۹۶ کسب کرده باشد.
المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا، چالش بسیار سختی برای این دونده اهل اتیوپی بود. او برای نخستین بار در بزرگترین آوردگاه ورزشی جهان زیر پرچم کشور اتیوپی مسابقه میداد. او به فینال ماده ۱۰ هزار متر المپیک رسید و با ثبت ۲۷:۰۷.۳۴ به طلای المپیک دست یافت. هایله در دقایق پایانی از رقیب کنیایی خود سبقت گرفت تا رکورد المپیک را شکسته باشد. او پیش از شروع سال ۲۰۰۰ میلادی، افتخارات متعدد دیگری مثل دو طلای ماده ۱۰ هزار متر قهرمانی جهان در سالهای ۱۹۹۷ و ۱۹۹۹ و سه طلا در مادههای ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ متر قهرمانی داخل سالن را به سیاهه افتخاراتش افزود. در سال ۱۹۹۹ بود که باد گرینزپن، مستندساز اهل نیویورک تصمیم گرفت تا از زندگی این دونده اهل اتیوپی و طلای المپیک ۱۹۹۶ او یک مستند با نام «استقامت» را تهیه و منتشر کند.
المپیک ۲۰۰۰ سیدنی، دومین المپیک گبرسلاسی بود و هموطنانش انتظارات بسیاری از قهرمان سال ۱۹۹۶ خود داشتند. گبرسلاسی در ماده ۱۰ هزار متر این دوره از المپیک به مرحله نهایی صعود کرد و با ثبت ۲۷:۱۸.۲۰ به دومین طلای متوالیاش در المپیک رسید. مدال برنز قهرمانی جهان ادمونتون در سال ۲۰۰۱، تجربه بعدی این دونده در کارنامه کاریاش بود. حضور در مسابقات نیمه ماراتن ۲۰۰۱ و کسب دو طلای تیمی و انفرادی آن، تجربه جدیدی در کارنامه گبرسلاسی بود. در ۱۴ آوریل همین سال، دارنده دو طلای المپیک دو و میدانی راهی مسابقات ماراتن لندن شد و با زمان ۲:۰۶.۳۵ به رتبه سوم آن دست یافت. مصدومیت پیش از شروع المپیک ۲۰۰۴ آتن، باعث شد تا گبرسلاسی حضور موفقی در این دوره از المپیک نداشته باشد و به رتبه پنجم ماده ۱۰ هزار متر برسد. بالارفتن سن و سال به همراه کاهش سرعت دو، باعث شد تا این دونده اهل اتیوپی در مسابقات جادهای شرکت کند. گبرسلاسی و در مسابقات مختلف ماراتن و نیمه ماراتن شرکت کرد و به رتبه نخست ماراتن ۲۰۰۵ آمستردام، برلین ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹، فوکوئکا ۲۰۰۶، دبی ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ و نیویورک ۲۰۱۰ رسید. او قصد داشت در مسابقات ماراتن المپیک ۲۰۰۸ حضور داشته باشد اما پیشبینی احتمال آلودگی هوای پکن، او را از حضور در ماراتن این دوره از المپیک بازداشت. به جای ماراتن، این دونده اهل اتیوپی در ماده ۱۰ هزار متر شرکت کرد و با رتبه ششم به کارش در تاریخ المپیک پایان داد.
گبرسلاسی قرار بود در سال ۲۰۱۰ از دنیای ورزش خداحافظی کند اما این خداحافظی دوامی نداشت و این دونده باز هم در مسابقات مختلف ماراتن و نیمه ماراتن شرکت کرد و تلاشهای نافرجامی را برای حضور در المپیک ۲۰۱۲ لندن داشت. او در تاریخ ۱۰ می ۲۰۱۵ و پس از رتبه شانزدهم مسابقات قهرمانی منچستر، با ۲۷ رکورد جهانی و سابقه کاری ۲۵ ساله، از دنیای ورزش خداحافظی کرد. او به جز ورزش در امورات تجاری و نیکوکاری مشغول بوده و سرمایهگذاریهای موفق بسیاری را مدیریت کرده است. گبرسلاسی در تجارت خودرو و مونتاژ اتومبیلهای هیوندای مشغول است و صاحب چندین املاک و مستغلات پرسود است.
از خاطرات ورزشی
گای ویلیامز، نخستین تصویر زورو در سریالهای تلویزیونی؛ از شمشیربازی و خلق Z تا بوینوس آیرس
بیورن بورگ، مرد یخی تنیس جهان با سابقه پنج قهرمانی متوالی در ویمبلدون
هازلی کرافورد، دوندهای که نام یک استادیوم را تغییر داد
