مروری بر دوران پرافتخار کشتی امامعلی حبیبی؛ اولین طلایی تاریخ ایران در المپیک با لقب ببر مازندران
طرفداری | امامعلی حبیبی، زاده پنجم خرداد ۱۳۱۰ خورشیدی در روستای درزیکلا واقع در شهرستان بابل است. او از شش سالگی به مکتبخانه فرستاده شد و تحت تاثیر معلم خود در این مکتبخانه که به شاگردانش فنون کشتی لوچو (کشتی سنتی مازندران) را یاد میداد، به ورزش کشتی گرایش پیدا کرد.
ننه بیگم ملاباجی از علاقمندان به کشتی بود که فنون “لوچو” کشتی سنتی مازندرانیها را به خوبی بلد بود؛ همیشه لباس مخصوص کشتی همراهش بود که هنگام تمرین با شاگردانش آن را میپوشید و فنون کشتی شامل سه فن “سرزیربغل” ” فن کمر” و “زیر دو سر پیچ”را بعد از تمام شدن کلاس مکتب خانه به من آموزش میداد. او برایم هم مادر بود و هم دوست و معلم.
حبیبی در ۱۲ سالگی پدر خود را از دست داد و به همراه برادرانش به شهر قائمشهر مهاجرت کرد. او سپس در مغازه آهنگری با روزی ۵ ریال اجرت مشغول شد و چندی بعد در کارخانه نساجی قائمشهر استخدام شد و در باشگاه همان کارخانه زیر نظر اسکندر متولی تمرین کشتی را شروع کرد. دوران سربازی حبیبی در تیپ مستقل گرگان گذشت و در مهر ماه ۱۳۳۱ فرماندهٔ گردان از او خواست در مسابقات کشتی لوچو در ساری شرکت کند.حبیبی که در وزن چهارم رقابت میکرد برای این که وزنش معادل قهرمانان وزن پنجم باشد مجبور شد جیبهایش را پر از سنگ کند. با این حال تمام حریفان خود را شکست داد و قهرمان استان در وزن پنجم شد و مفتاح، استاندار مازندران مدال افتخار را به سینهاش زد.
حضور حبیبالله بلور در قائمشهر فرصت خوبی بود تا حبیبی ریزهکاریهای کشتی مدرن را بیاموزد. در مسابقه دوستانهای با حضور شهردار قائمشهر، مقابل تیم منتخب تهران، همه همشهریانش باختند و فقط دست او بالا رفت. بعد از همین مسابقه با حقوق ماهی هزار ریال، به عنوان آتشنشان شهرداری قائمشهر استخدام شد. در مدت کوتاهی توجه مربیان باشگاه و هیئت کشتی استان را به خود جلب کرد. در یکی از روزهای تمرین بود که توجه حبیبالله بلور، سرمربی وقت تیم ملی را در بازدید از باشگاه به خود جلب کرد. حبیبی در سال ۱۳۳۲ در مسابقات قهرمانی کشور به میزبانی اصفهان شرکت کرد و در جایگاه نخست قرار گرفت.
حال نوبت حضور این کشتیگیر مازندرانی در مسابقات انتخابی المپیک ۱۹۵۶ ملبورن در سبک آزاد یا فریاستایل کشتی شد. او در دو مسابقه با جهانبخت توفیق، این کشتیگیر را شکست داد و موفق به کسب جواز حضور در المپیک ملبورن شد. در این دوره از المپیک، حبیبی در بازی نخست وزن ۶۷ کیلوگرم کشتی آزاد، اوله آندربرگ سوئدی را شکست داد. در مرحله بعدی، رقیب او، گیولا توث از مجارستان بود که این رقیب مجارستانی نیز همانند رقیب سوئدی، حریف «ببر مازندران» نشد و با نتیجه ۰-۳ شکست خورد. رقیب بعدی حبیبی نیز اروپایی بود و اینبار، راجر بیله فرانسوی برابر او قرار گرفت و ۰-۳ شکست خورد. رقیب بعدی این کشتیگیر، گاریبالدو نیزولا، دارنده مدال نقره مسابقات جهانی بود. حبیبی در برابر نایب قهرمان جهان، نیزولا نمایش بسیار فوقالعادهای داشت و این رقیب را نیز با نتیجه ۰-۳ شکست داد. خوان بعدی ببر مازندران، دارنده مدال طلای بازیهای آسیایی، شیگرو کاساهارای ژاپنی بود اما این ژاپنی نیز موفق به پیروزی برابر حبیبی نشد و کشتیگیر ایرانی به فینال المپیک رسید. در فینال، علیم بیگ بستایف از شوروی سابق، برابر حبیبی قرار گرفته بود. هر دو کشتیگیر برای نخستین بار در المپیک حضور داشتند و میتوانستند در اولین حضور، اولین طلای خود را کسب کنند. حبیبی بار دیگر ایران را سرافراز کرد و رقیب خود را شکست داد و به مدال طلای المپیک ملبورن رسید. طلای امامعلی حبیبی، نخستین طلای ایران در تاریخ المپیک بود.
افتخار بعدی او برای ایران، در بازیهای آسیایی ۱۹۵۸ توکیو رقم خورد؛ جایی که او پس از رسیدن به فینال ۶۷ کیلوگرم، کازویو آبه ژاپنی را شکست داد و یک مدال طلای دیگر را به افتخاراتش افزود. او پیش از حضور در مسابقات جهانی ۱۹۵۹ که به میزبانی تهران برگزار میشد، در کلاس وزنی ۷۳ کیلوگرم شرکت کرد و پس از پیروزی برابر واختانگ بلاوادزه از شوروی، یک طلای دیگر را کسب کرد. حضور در المپیک ۱۹۶۰ رم، چالش بعدی حبیبی در کلاس وزنی جدیدش بود. او در مرحله نخست، چوی میونگ جونگ از کره جنوبی را شکست داد و به مرحله بعدی صعود کرد. او سپس آکه کارلسون سوئدی، محمد بشیر پاکستانی، گائتانو دِواسکووی ایتالیایی را شکست داد و به جمع شش کشتیگیر برتر المپیک صعود کرد. رقیب او در مرحله پنجم مسابقات، داگلاس بلوباخ آمریکایی بود. در این مسابقه حبیبی دو بار از پای راست رقیب زیرگیری کرد و هر دو بار او را خاک کرد. سپس با فن یکدست و یکپای مخالف تعادل حریف را به هم زد و همان فن را تبدیل به کولانداز کرد. لحظهای شانههای بلوباخ با تشک برخورد کرد اما بلافاصله پل زد و نزدیک به یک دقیقه ایستادگی کرد و سرانجام از این پل فرار کرد. روند مسابقه از هر جهت یکسویه بهنظر میآمد و بلوباخ با اختلاف امتیاز فراوانی از قهرمان المپیک ۱۹۵۶ عقب بود. حبیبی که در این رقابت به دنبال کسب امتیازهای بیشتر بود، زیر زانو زدهای را نشان داد و در همین زمان دست چپش بالا آمد و بلوباخ، با فرصتطلبی و هوشیارانه فن رکبی را اجرا کرد و رقیب خود را سرنگون کرد. حبیبی نزدیک به یک دقیقه روی پل شکنندهای که بسته بود، ایستادگی کرد اما ستون اصلی این پل یعنی دست راستش در گروی پلشکن بلوباخ بود و باعث باخت وی شد. امامعلی حبیبی با همین یک شکستی که با ضربهٔ فنی توسط رقیب گمنام آمریکایی بر او تحمیل شد، و به علت مقررات کشتی در آن دوران، بهطور مشترک با گائتانو دِواسکووی از ایتالیا و یوتاکا کانکو از ژاپن چهارم شد.
حبیبی پس از المپیک، در دو دوره از مسابقات جهانی کشتی حضور داشت و پس از پیروزی برابر میخایل بکمورزوف از شوروی در سال ۱۹۶۱ و پتکو درمندژیف بلغار در سال ۱۹۶۲، دو طلای دیگر را به کلکسیون افتخاراتش افزود. او در سال ۱۹۶۲ و پس از حضور در مسابقات جهانی، از مسابقات کشتی خداحافظی کرد. از افتخارات دیگر او میتوان به پنج قهرمانی در مسابقات داخلی ایران اشاره کرد. پس از خداحافظی از کشتی، امامعلی حبیبی در سال ۱۳۴۲ و با اصرار نمایندگان انجمن شهر بابل در انتخابات مجلس شورای ملی شرکت کرد و توانست با کسب ۳۵٬۰۰۰ رای، به عنوان نمایندهٔ شهر بابل، بر روی یکی از ۲۰۰ صندلی مجلس بنشیند. به گفتهٔ حبیبی، از جمله اقدامات مهم این دوره از مجلس شورای ملی برای شهرستان بابل، تسریع در کارهایی مانند انتقال مرکزیت مخابرات استان به بابل و همچنین آسفالت کلیهٔ خیابانهای بابل و لولهکشی آب شرب شهر بابل و ساخت پل حبیبی و جادهٔ بابل به درزیکلا بود. او در عرصه سینما نیز فعال بود و در فیلمهای مختلفی مثل ببر مازندران (۱۳۴۶)، جهنم سفید (۱۳۴۶)، مرد جنگلی (۱۳۴۸) و آدم و حوا (۱۳۴۸) حضور پیدا کرد.
یکی از به یاد ماندنیترین فیلمهای او، «ببر مازندران» بود که او را به همین لقب مشهور کرد. این فیلم به کارگردانی ساموئل خاچیکیان ساخته شد. داستان این فیلم درباره مردی به نام «حبیب» با بازی امامعلی حبیبی بود که یک چوببر و کشتیگیر در شمال ایران بود. فردی به نام «بشیرخان» که افراد زیادی را در کنار خود دارد، با حبیب دچار مشکلاتی میشوند و حبیب مجبور به گریز از نوچههای بشیرخان میشود. او به مشهد میرود تا در مسابقات کشتی این شهر بازی کند و هنگام زیارت، متوجه دعای مادر رقیبش، کیوان میشود و در مسابقه با او، عمدا شکست میخورد. در این فیلم بازیگران دیگری همچون داریوش طلایی، فرخلقا هوشمند، ایران دفتری و ناصر کوره چیان حضور دارند.
