گرجستان؛ پیروزی تاریخی، بزرگ‌ترین افتخار

اختصاصی طرفداری | قصه‌های شیرین ورزشی ورای افتخارات و رکوردها و گل‌ها است. شادی و سرور بچه‌گانه پیر و جوان که با پیروزی تیم کشور خود، با وجود کیلومترها فاصله به خیابان‌ها هجوم می‌آورند و فرصتی پیدا می‌کنند تا به میهن خود افتخار کنند، اگرچه می‌دانند فردای آن روز، حقایق زندگی با تمامی سختی‌ها و دشواری‌ها چهره واقعی خود را به رخ می‌کشد و هیچ جام و مدالی، حتی ذره‌ای، فشار آن را کاهش نخواهد داد.

هر چند عمر پیروزی‌های ورزشی در تورنمنت‌ها چندان طولانی نیست؛ ولی همان دوره کوتاه و چند نتیجه مناسب تا قبل از حذف از مسابقات برای کشورهای کوچک‌تر یا ناموفق‌تر بهانه مناسبی است تا در کنار تاریخ‌سازی، شادی را بی‌مراوده تقدیم هموطنان خود کنند تا شاید برای دوره‌ای هر چند کوتاه، حقایق را به فراموشی بسپارند، و کمی احساس افتخار کنند، تجربه‌ای که هیچ‌گاه نداشته‌اند، شانسی که هرگز در خانه آنان را نزده است.

این مطلب در باب یکی از شیرین‌ترین وقایع یورو ۲۰۲۴ است. درباره گرجستان… درباره بوسه‌ها و آغوش گرفتن‌های محکم، واقعی و انرژی‌زا… درباره شادی‌های ساده و بی‌غل‌وغش، درباره خنده‌های از ته دل…درباره زیبایی‌های فراموش‌ناشدنی که عمر کوتاهی دارند.

امیرحسین صدر

۲۹ ژوئن ۲۰۲۴

انفجار شادی باشکوه بود.

هنگامی که سوت پایان در پایان پیروزی ۲-۰ مقابل پرتغال به صدا درآمد و حضور گرجستان در مرحله یک‌هشتم نهایی یورو ۲۰۲۴ را تأیید رسمی کرد، نیمکت آن‌ها مانند ذرت‌های حرارت دیده در زمین ترکید! بازیکنان به دو گروه تقسیم شده بودند: دسته‌ای انفرادی و مجزا، آزادانه با شادی ناهماهنگی در سراسر چمن «گلزن کرشن» پراکنده شده بودند و هر لحظه‌ای را با شوق و ولع می‌بلعیدند.

و تعدادی دیگر، در گروه‌های کوچک‌تر به سمت دیگری می‌رفتند. اما نه به‌سوی عنوان بهترین گلزن مسابقات در مرحله گروهی، ژرژ میکاوتادزه که ۳ گله شده بود و نه به سمت ستاره تیم خویچا کواراتسخلیا که چه بازیکن فوق‌العاده‌ای است، بلکه به سمت دروازه‌بان جوان تیم می‌رفتند؛ گیورگی مامارداشویلی. در اواخر بازی، پرتغال در ناامیدی فقط برای حفظ حرمت در بازی‌ای که نیازی به برد نداشت، دروازه گرجستان را محاصره کرده بود. اما مامارداشویلی، دروازه‌بان والنسیا، به طرز درخشانی محکم و مقاوم ایستاده بود.

ویلی سانیول سرمربی گرجستان پس از بازی اعتراف کرد:

هنوز این موفقیت برایم قابل هضم نیست و احتمالاً بعد از پایان رقابت‌ها بیشتر و بهتر درک خواهم کرد. فکر می‌کردم با صعود به تورنمنت به حداکثر آنچه که باید رسیده‌ایم. چه تصویری از گرجستان ارائه دادند. افتخار می‌کنم که مربی آنها هستم.

 

خویچا کواراتسخلیا ستاره تیم هم اظهار کرد؛

این بهترین روز زندگی ام بود، حتی بهتر از قهرمانی در سری آ با ناپولی (در سال ۲۰۲۳). اسکودتو لحظه‌ای باورنکردنی بود؛ اما امروز خوشحال‌تر هستم. وقتی برای کشور خود بازی می‌کنید، افتخار دیگری است، احساس غرور می‌کنید. انجام این کار بسیار دشوارتر (از پیروزی با ناپولی) بود. حقیقتاً توصیف احساساتم سخت است.

 در واقع، او حتی از این هم فراتر رفت:

 این بهترین روز در زندگی گرجی‌ها است. ما تاریخ‌سازی کردیم.

مقیاس این دستاورد ورزشی قابل‌توجه است، و اثرات آن بسیار فراتر از میادین فوتبال. گرجستان به دلیل قوانین جدید و بحث‌برانگیز دولتی مواجه است و با آینده سیاسی نامشخصی روبرو است. اعتراضات بیشتر و بیشتر خشونت‌آمیز شده و فعالان اغلب با رفتار تند پلیس مواجه می‌شوند. انتخاباتی برای اکتبر برنامه‌ریزی شده، اما تا آن زمان هیچ‌کس مطمئن نیست گرجستان به کدام سو خواهد رفت.

شاید پیش و پا افتاده و بی‌اثر به نظر برسد، اما همیشه در چنین موقعیت‌هایی است که می‌توان از قدرت شفابخش ورزشی چون فوتبال استفاده کرد. حتی راهیابی به آلمان، در سراسر گرجستان جشن‌های بزرگی را برانگیخت و پیروزی در برابر پرتغال، هواداران بسیاری را به خیابان‌های تفلیس کشاند.

همه اینها احتمالاً با سپتامبر ۲۰۲۳، فاصله بسیار زیادی دارد. زمانی که گرجستان در مرحله مقدماتی مقابل اسپانیا قرار گرفت، و در تفلیس ۷-۱ شکست خورد، و آلوارو موراتا هت‌تریک داشت، و هر هفت گل در ۵۲ دقیقه فشرده به ثمر رسید. آنها در گروه مقدماتی خود تنها با دو برد و هشت امتیاز در مقام چهارم قرار گرفتند.

در واقع گرجستان، چشم‌انداز روشنی برای ورود به آلمان نداشت. با یک دو دو تا چهار تای حسابگرانه گرجستان اصلاً نباید اینجا باشد. اما یوفا پیش از این تضمین کرده بود، آنها به دلیل اینکه در فصل۲۳-۲۰۲۲ در لیگ ملت‌ها در گروه C به موفقیت دست یافتند، در پلی‌آف شرکت خواهند داشت. ابتکار یوفا دو دلیل مهم داشت؛ ترغیب مردم به اهمیت دادن به لیگ ملت‌ها، و ایجاد تنوع تیم‌ها در جام ملت‌ها در شب‌هایی نادر از این قبیل، جاییکه تیمی خارج از توقعات کاری واقعاً بعید انجام می‌دهد و به موفقیتی دور از انتظار دست پیدا می‌کند. بنابراین آنها به پلی‌آف رفتند، جایی که با یونان روبرو شدند و پس از تساوی ۰-۰ در ضربات پنالتی به پیروزی رسیدند.

این اولین باری است که گرجستان به عنوان یک کشور مستقل به دوره نهایی تورنمنت بزرگی می‌رسد. گرجی‌ها طی دوران بازیکنان خوبی داشته‌اند. معروف‌ترین آنها (حداقل برای مخاطبان فوتبال انگلیس) بازیکنی در منچسترسیتی، بنام «گئورگی کینکلادزه» بود که شدیداً تماشای گل‌ها و هنرنمایی‌های او را در یوتیوب توصیه می‌کنم. همچنین کاخا کالادزه، که دو بار با میلان قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شد و اکنون شهردار تفلیس است.

تیم‌های باشگاهی گرجستان در دوران شوروی تیم‌های منظم و قوی بودند، به ویژه دینامو تفلیس که لیورپول را دوران اوج خود در جام باشگاه‌های اروپا در سال ۱۹۷۹ شکست داد و در سال ۱۹۸۱ جام برندگان جام اروپا را که اکنون منقرض شده است، را از آن خود کرد اما برای تیم ملی، هرگز چنین چیزی روی نداده بود. هرگز و ابداً. آنچه که بیشتر هواداران معمولی فوتبال احتمالاً قبل از این تورنمنت در مورد گرجستان می‌دانستند، دو مورد است؛

تیم توسط سانیول، قهرمان لیگ قهرمانان اروپا با بایرن مونیخ و فینالیست جام جهانی با فرانسه در دوران بازیگری، مدیریت می‌شود و مورد حتمی دوم در مورد ستاره درخشان آن‌ها کواراتسخلیا است. کواراتسخلیا یکی از مردان کلیدی این تیم و نیروهای محرکه قهرمانی ناپولی در سری آ بود. مجموعه‌ای است از اعضای چرخان بدن، تخیل بیش از حد، فعال و سبک بال، دریبل‌زنی که مستقیم به قلب مدافعین هجوم می‌برد.

شاید او مردی با اندام بزرگ نباشد، اما با چنان شدت و هدفی می‌دود که گمان می‌کنید به سادگی از هرکسی که قصد دارد جلوی او بایستد، عبور خواهد کرد. گویی مدافعینی که جلوی او ایستاده‌اند، گاهی اوقات سوراخی به شکل کواراتسخلیا در بالاتنه‌شان دارند! او گل اول گرجستان را در پیروزی ۲-۰ مقابل پرتغال به ثمر رساند، یک ضدحمله سریع، پر نیرو و با اکتان بالا که با انرژی و شورواشتیاق به تور نشست و البته با تأکید و حرارت بیشتری هم آن را جشن گرفت.

کواراتسخلیا بعد از بازی گفت کریستیانو رونالدو قبل از بازی به او نزدیک شده و برای او آرزوی موفقیت کرده است، چیزی که برای او بسیار مهم بود. در سال ۲۰۱۳ در افتتاحیه آکادمی فوتبالی در تفلیس، رونالدو مهاجم وقت رئال مادرید در آن شرکت کرده بود و کواراتسخلیا خاطره آن دیدار را به خوبی به‌خاطر سپرده است. اگر در آن زمان به کواراتسخلیای دوازده ساله می‌گفتید؛ ۱۱ سال بعد، او در یک بازی قهرمانی یورو از رونالدو پیشی می‌گیرد و تیم او را به زانو در خواهد آورد، احتمالاً از خنده کودکانه منفجر می‌شد!

در حالی که کواراتسخلیا بدون‌شک ستاره گرجستان است، میکاوتادزه به طور غیرمنتظره، بهترین گلزن تورنمنت است که در هر سه بازی گل زده است. میکاوتادزه در فرانسه متولد و بزرگ شده است و این یعنی او به تنهایی بیش از کشور محل تولدش در یورو ۲۰۲۴ گل زده است. او همچنین متخصص شلیک پنالتی است: گل او به پرتغال از روی نقطه پنالتی بود، بیستمین پنالتی متوالی که او به ثمر رسانده است. آخرین باری که او پنالتی را از دست داد در فوریه ۲۰۲۱ بود؛ برای تیم بلژیکی سیرینگ در رقابت‌هایی به نام «کروکی کاپ». البته طبق شواهد اشاره شده این بازی پشت درهای بسته انجام شد، بنابراین میکاوتادزه می‌تواند به خود ببالد هرگز هیچ پنالتی را جلوی تماشاگران در مسابقات واقعی از دست نداده است.

ستارگان خط آتش…

احتمالاً با نگاه به گذشته نکات مهمی وجود دارد که می‌تواند عوامل شروع صعود فعلی گرجی‌ها را مشخص کند، اما انتصاب سانیول در سال ۲۰۲۱ احتمالاً یکی از آن موارد است. او در مصاحبه‌ای قبل از یورو ۲۴ گفته بود:

سه سال پیش، زمانی که تصمیم گرفتم این کار را انجام دهم، بسیاری از آدم‌ها، حتی در دایره نزدیک دوستانم، از من سوال می‌کردند: چرا به آنجا می‌روی؟ حالا می‌توانم بگویم می‌بینید؟، برای این!، ما سخت کار کردیم و به چیزی که می‌خواستیم رسیدیم.

باید گفت، سانیول خوش‌شانس است که با نسل خوبی از بازیکنان همراه شده اما شاید ارزشمندترین سهم او محدود نکردن این بازیکنان بوده است. آزادی به آنان اهدا کرده و اکثر مهاجمان آنها به طرز هیجان‌انگیزی بی‌پروا و مستقیم هستند و تقریباً به روشی دست‌نخورده مانند بازیکنان خیابانی بدون هدایت مربی بازی می‌کنند و این دقیقاً همان‌چیزی است که سانیول سعی در مهار و کنترل آن ندارد.

 قبل از دیدار با پرتغال، بزرگ‌ترین بازی فوتبال تاریخ گرجستان، سانیول به موردی که بازیکنانش را به این سطح رسانده است اشاره کرده بود؛

به برخی از بازیکنان گفتم به یاد داشته باشید زمانی که ۱۶، ۱۷ ساله بودید، زمانی که بدون ترس بازی می‌کردید. خلاف همه انتظارات، آنها امروز دوباره بی‌محابا و بدون ترس کار خود را انجام دادند.

گرجستان روز یکشنبه در مرحله یک‌هشتم نهایی با اسپانیا بهترین تیم تورنمنت در سه دیدار اول و تنها تیمی که ۹ امتیاز ممکنه را به‌دست آورد، دیدار خواهد کرد. بدون شک ساده نخواهد بود. ولی تا اینجا هم کارشان قابل ستایش است، هر چیزی بیش از این پاداش و تمجید خاصی می‌طلبد.

شاید از این رو بود گرجی‌ها جشن‌های پس از بازی را با ایستادن در مقابل انبوه هواداران خود به پایان رساندند، یک نسخه اصلاح شده کف‌زدن رعدآسای ایسلندی، زمانی که همه دست‌ها را بالای سر خود می‌برند، به طور هماهنگ کف می‌زنند، و به‌تدریج سرعت این عمل افزایش می‌یابد. اما پس از مدتی، از ذوق بی‌حد، دیگر نتوانستند نظم و شادی لازمه را حفظ کنند و مانند بچه‌های مدرسه شروع به بالاوپایین پریدن با یک‌دیگر کردند!

نمی‌فهمم چرا یوفا تمام تلاش خود را به کار گرفت تا با حرکتی بیهوده و ناخوشایند، محفل گرجی‌ها را با صدای بلند موسیقی و صدای گوینده ورزشگاه که از چیزی بی‌محتوا و نامفهوم سخن می‌گفت، خراب کنند! پیروزی تاریخی بود و نخستین افتخار غرورآمیز!

 هیچ راهی وجود نداشت تا بتوان جشن گرجستان و گرجی‌ها را خراب کرد. در آن لحظه، مطلقاً هیچ‌چیز نمی‌توانست شادی آن‌ها را خدشه‌دار یا متوقف کند. مطلقاً هیچ‌چیز…حتی درد و رنج‌های موجود در خانه برای لحظاتی فراموش شده بود تا فردا که حقیقت سیلی محکم خود را به صورت یکایک آن‌ها بکوبد.

جشن بزرگ