خاطرات فوتبالی با هریستو استویچکوف؛ خنجر بلغاری بارسلونا و آقای گل جام جهانی ۱۹۹۴
طرفداری | هریستو استویچکوف (Hristo Stoichkov) زاده هشتم فوریه ۱۹۶۶ در شهر پلودیف بلغارستان است. او در پستهای مهاجم نوک و وینگر چپ بازی میکرد. استویچکوف از ۱۱ سالگی فوتبالش را در باشگاه ماریتسا پلودیف شروع کرد و در سال ۱۹۸۲ به تیم بزرگسالان هبروس هارمانلی بلغارستان پیوست. او در دو فصل حضور خود در این باشگاه که در سطح سوم فوتبال بلغارستان حضور داشت، آمارهای ۱۱ بازی، چهار گل و ۲۱ بازی، ۱۰ گل را ثبت کرد. استویچکوف در سال ۱۹۸۴ توسط استعدادیابهای باشگاه زسکا صوفیه مشاهده شد و با قراردادی راهی این باشگاه شد.
او در فصل نخست حضورش در صوفیه، آمار ۱۴ بازی، بدون گل و پاس گل را به ثبت رساند و به همراه تیمش به فینال جام حذفی بلغارستان راه یافت. زسکا صوفیه با برتری در فینال حذفی برابر لفسکی صوفیه، قهرمان این جام شد اما استویچکوف که در جریان بازی درگیری شدیدی را با بازیکنان حریف تجربه کرده بود، به محرومیت مادامالعمر از میادین فوتبالی محکوم شد. با این وجود پس از مدتی، مدیران فوتبال بلغارستان، تصمیم به کاهش محرومیت او به یک سال گرفتند. استویچکوف در اواخر فصل ۸۶-۱۹۸۵ به فوتبال بازگشت و در دو بازی، دو گل زد. او در فصل بعدی حضورش در زسکا، به همراه این باشگاه به قهرمانی در لیگ برتر بلغارستان و جام حذفی این کشور رسید و آمار ۳۴ بازی، هفت گل را به ثبت رساند. این بازیکن در این فصل برای نخستین بار در رقابتهای اروپایی حضور پیدا کرد و در مرحله گروهی جام اینترتوتو به میدان رفت. او در پنج بازی این جام، چهار گل به ثمر رساند.
نخستین بارقههای درخشش این بازیکن از فصل ۸۸-۱۹۸۷ شروع شد که او در ۳۸ بازی خود در تمامی رقابتها، ۲۳ گل را به ثبت رساند و در قهرمانی جام حذفی تیمش، چهار گل زد. آقای گلی فصل ۸۹-۱۹۸۸ لیگ بلغارستان، نام این بازیکن را در فوتبال اروپا مطرح کرد. او در ۲۶ بازی لیگ کشورش، ۲۳ گل زد تا یکی از ستارگان درخشان فوتبال بلغارستان باشد. زسکا صوفیه با حضور استویچکوف به نیمه نهایی جام برندگان اروپا صعود کرد. او در ابتدا یک گل در مرحله نخست برابر اینتر براتیسلاوا، یک گل در مرحله یکهشتم برابر پاناتینایکوس و دو گل و یک پاس گل در یکچهارم نهایی برابر رودای هلند به ثمر رساند تا نقش مهمی در حضور زسکا میان چهار باشگاه برتر این جام داشته باشد. او در بازی نیمه نهایی برابر بارسلونا، دو گل در بازی رفت و یک گل در بازی برگشت به ثمر رساند اما نتوانست یکتنه این باشگاه قدرتمند را از میان بردارد. او در این فصل آمار ۴۱ بازی، ۳۳ گل را در تمامی رقابتها به ثبت رساند. زسکا در این فصل به دو قهرمانی لیگ و حذفی بلغارستان رسید.
او در فصل ۹۰-۱۹۸۹، خود را به فوق ستاره تیمش در فوتبال اروپا تبدیل کرد و با ثبت آمار بسیار درخشان ۳۰ بازی و ۳۸ گل در لیگ بلغارستان، علاوه بر عنوان آقای گلی کشورش، کفش طلایی فوتبال را به افتخاراتش افزود. ۳۹ بازی و ۴۸ گل در تمامی رقابتها، استویچکوف را به یکی از خطرناکترین مهاجمان دنیای فوتبال تبدیل کرده بود. درخشش برابر بارسلونا در فصل ۸۹-۱۹۸۸، چیزی نبود که از یاد هواداران و مدیران این باشگاه پاک شود. در نتیجه، بارسلونا در سال ۱۹۹۰ با پرداخت مبلغ چهار میلیون دلار، استویچکوف را به فوتبال اسپانیا آورد. او با پیراهن زسکا صوفیه به سه قهرمانی لیگ برتر بلغارستان، چهار قهرمانی جام حذفی این کشور و یک سوپرکاپ دست یافته بود.
نخستین بازی استویچکوف در پیراهن بارسلونا با گل پیروزیبخش او در بازی با اسپانیول در هفته نخست لالیگا همراه بود. او در ادامه فصل به گلزنیهای خود ادامه داده بود تا سوپرکاپ اسپانیا و ال کلاسیکوی حساس برابر رئال مادرید رسید. او در دیدار رفت سوپرکاپ پس از دریافت کارت زرد، با داور مسابقه دچار بگومگوی شدیدی شد و کارت زرد دوم خود را بلافاصله دریافت کرد. در نتیجه اخراج از بازی، استویچکوف که در بلغارستان نیز سابقه درگیری داشت، با پایش به داور لگد زد تا پس از بازی به مدت دو ماه از همراهی تیمش محروم شود. او در فصل نخست حضورش در بارسلونا، آمار ۳۳ بازی، ۲۰ گل و یک پاس گل را ثبت کرد و به همراه تیمش به قهرمانی در لالیگا و نایب قهرمانی در جام برندگان اروپا رسید. او در جام برندگان اروپا موفق به بریس برابر یوونتوس در نیمه نهایی شد و تیمش را به فینال این جام رساند.
بارسلونا در دومین فصل همکاری با این بازیکن، علاوه بر لالیگا، در جام باشگاههای اروپا نیز به عنوان قهرمانی رسید. او در راه قهرمانی اروپایی تیمش موفق به ثبت سه گل در بازی با دینامو کیف و یک گل و یک پاس گل برابر بنفیکا شد و یکی از بازیکنان فیکس تیمش در دیدار فینال برابر سمپدوریا بود. آمار کلی فصل دوم این بازیکن در بارسلونا، ۴۳ بازی، ۲۲ گل و یک پاس گل بود. استویچکوف در جام بین قارهای برابر سائوپائولو نیز گلزنی کرد اما نتوانست به قهرمانی تیمش کمکی کند. او سه فصل دیگر در بارسلونا حضور داشت و آمارهای ۴۵ بازی، ۲۲ گل و چهار پاس گل در فصل ۹۳-۱۹۹۲، ۴۰ بازی، ۱۷ گل و ۱۱ پاس گل در فصل ۹۴-۱۹۹۳ و ۳۹ بازی، ۱۷ گل و سه پاس گل در فصل ۹۵-۱۹۹۴ را به ثبت رساند. او در این مدت به چهار قهرمانی لالیگا، یک قهرمانی جام باشگاههای اروپا، یک سوپرکاپ اروپا و چهار سوپرکاپ اسپانیا رسید. استویچکوف در سال ۱۹۹۴ به جایزه توپ طلا رسید تا علاوه بر افتخارات تیمی، در جوایز فردی نیز پیشتاز باشد. او در بارسلونا بسیار محبوب بود و تبدیل به یک بت برای هواداران این باشگاه شده بود.
شدت گرفتن اختلافات با یوهان کرایوف، سرمربی وقت بارسلونا، استویچکوف را به درهای خروجی بارسلونا در تابستان ۱۹۹۵ رساند. او با سه میلیارد لیره به پارمای ایتالیا پیوست تا دوران جدیدی را در سرزمین چکمه آغاز کند. در نتیجه قرارداد با پارما، این بازیکن سفیر برند پارمالات در ایالات متحده آمریکا شد. او در دوران حضورش در پارما نتوانست به فرم خوب خودش در بارسلونا و بلغارستان برسد و در یک فصل حضورش در ایتالیا، آمار ۳۰ بازی و هفت گل را به ثبت رساند. دیدار هفته نوزدهم برابر اینتر، یکی از بهترین بازیهای استویچکوف در پیراهن پارما بود که با گلزنی او همراه بود. استویچکوف در جام برندگان اروپا نیز نمایشهای بهتری را تجربه کرد و برابر پاری سن ژرمن گلزنی کرد. او پس از یک سال حضور در پارما، در سال ۱۹۹۶ درخواست جدایی خود از این باشگاه را ارائه داد. بارسلونا با پرداخت ۴.۵ میلیارد لیره این بازیکن را به اسپانیا بازگرداند.
استویچکوف در بازگشت به بارسلونا، آمار ۳۶ بازی، هشت گل و شش پاس گل را ثبت کرد و به همراه تیمش به قهرمانی جام برندگان اروپا رسید. اختلاف نظر او با سرمربی وقت بارسلونا، لویی فن خال، حضورش در فصل ۹۸-۱۹۹۷ بارسلونا را به شش ماه و آمار شش بازی، یک گل رساند. او در ژانویه ۱۹۹۸ به صورت قرضی به زسکا صوفیه بازگشت و در شش ماه حضورش در این باشگاه، آمار شش بازی، سه گل را ثبت کرد. او پس از بازگشت به بارسلونا، پیشنهاد حضور کوتاهمدت در عربستان و باشگاه النصر را پذیرفت و به صورت کامل از باشگاه اسپانیایی جدا شد. استویچکوف در جام برندگان آسیا و برای دو بازی پیراهن النصر عربستان را پوشید و بدین منظور، ۲۵۰ هزار دلار دریافت کرد. استویچکوف در بازی نیمه نهایی این جام برابر کوپداغ ترکمنستان، یک گل زد و یک پاس گل داد. او برای گلزنی در این مسابقه که جایزهاش یک مرسدس بنز از سوی باشگاه عربستانی بود، توپ را از همتیمی خود ربود تا مستحق دریافت جایزه ویژه ریاست باشگاه باشد. در فینال آسیا و بازی برابر سوون سامسونگ کره جنوبی که با پیروزی تیم عربستانی همراه بود، این مهاجم مطرح بلغارستانی بازی کرد اما تیرک دروازه باعث شد تا کنار نام او در این بازی، صفر گل ثبت شود.
او در ژانویه ۱۹۹۹ به کاشیوا ریسول ژاپن پیوست تا به ماجراجوییهای در قاره آسیا ادامه دهد. استویچکوف در یک سال حضور خود در کاشیوا به آمار ۲۸ بازی، ۱۳ گل رسید. قرارداد با شیکاگو فایر در امالاس آمریکا، این بازیکن را به قارهای جدید رساند. او با پیراهن شیکاگو به آمارهای ۲۶ بازی، ۱۴ گل و ۱۰ پاس گل در فصل ۲۰۰۰، ۲۰ بازی، شش گل و سه پاس گل در فصل ۲۰۰۱ و ۱۹ بازی، دو گل و دو پاس گل در فصل ۲۰۰۲ رسید. یک فصل بازی در دی سی یونایتد و ثبت آمار ۲۳ بازی، پنج گل و چهار پاس گل در فصل ۲۰۰۳، آخرین تجربه باشگاهی استویچکوف بود. او در ماه دسامبر ۲۰۰۳ از دنیای فوتبال خداحافظی کرد.
استویچکوف پیش از حضور در تیم ملی بزرگسالان بلغارستان در تیمهای ملی رده پایه کشورش حضور فعالی داشت و در هفت بازی برای تیم ملی زیر ۲۱ سالهها، پنج گل زده بود. او در سال ۱۹۸۷ و دیدار برابر بلژیک، نخستین بازی ملی خود را تجربه کرد و موفق به ثبت یک پاس گل شد. نخستین گل ملی این بازیکن در سال ۱۹۸۸ و دیدار برابر تیم ملی قطر به ثبت رسید. جام جهانی ۱۹۹۴، نخستین حضور این بازیکن در تورنمنتهای ملی بود. او یکی از ستارگان این دوره از جامهای جهانی بود و درخشش خود را ابتدا در بازی دوم کشورش برابر یونان شروع کرد و با بریس خود، کشورش را به پیروزی ۰-۴ رساند. استویچکوف در ادامه تورنمنت، یک گل در سومین بازی کشورش برابر آرژانتین، یک گل در مرحله یکهشتم برابر مکزیک، یک گل در یکچهارم نهایی برابر آلمان و یک گل در نیمه نهایی برابر ایتالیا به ثمر رساند و به همراه کشورش به رتبه چهارم جام رسید. او با شش گل، آقای گل جام جهانی ۱۹۹۴ شد و به همین دلیل توانست در پایان سال میلادی به عنوان توپ طلای سال دست یابد. تجربه بعدی او در یورو ۱۹۹۶ رقم خورد اما سه گل او در سه بازی برای بلغارستان، به صعود کشورش به مرحله بعدی کمکی نکرد. استویچکوف در جام جهانی ۱۹۹۸ نیز حضور داشت اما در سه بازی خود در این جام، به گل یا پاس گلی نرسید. آخرین بازی ملی او در سال ۱۹۹۹ برابر انگلیس به ثبت رسید و استویچکوف با بازوبند کاپیتانی کشورش به بازیهای ملی خود خاتمه داد. آمار نهایی او در رده ملی، ۸۳ بازی، ۳۸ گل و هشت پاس گل بود.
او مربیگری را ابتدا در سال ۲۰۰۳ به عنوان مربی-بازیکن باشگاه دی سی یونایتد شروع کرد. استویچکوف پس از خداحافظی از فوتبال، بر روی مربیگری خود بیشتر متمرکز شد و در سال ۲۰۰۳، مدتی در کادر فنی فرانک رایکارد در بارسلونا حضور پیدا کرد. او سپس در تیم ملی بلغارستان، سلتاویگو و ساندانز آفریقای جنوبی، سرمربیگری را تجربه کرد. استویچکوف بعد از مدتی به کارهای مدیریتی روی آورد و در روستوف روسیه، لیتکس لووچ و زسکا صوفیه بلغارستان با این عنوان به فعالیت فوتبالیاش ادامه داد.
استویچکوف همواره با بازیهای درخشان در زمین فوتبال و برخی جنجالهای اخلاقیاش شناخته میشود. او در یورو ۱۹۹۶ با مارسل دسایلی درگیر شد و در دوران حضورش در آمریکا نیز به دلیل یک تکل خطرناک بر روی یکی از بازیکنان حریف، دو جلسه از همراهی تیمش محروم شد. او القاب مختلفی را در دوران فوتبالش داشت. استویچکوف در ایتالیا به لقب کاماتا به معنی خنجر رسیده بود اما در اسپانیا علاوه بر لقب تفنگچی یا ال پیستولرو، لقب دیگری مثل روحانی را به او داده بودند زیرا سبک خوشحالی او همانند روحانیان، با بالا بردن دستانش به سوی آسمان شکل گرفته بود. در مقطعی این اسطوره بلغارستانی دنیای فوتبال، به سرمربیگری ابومسلم مشهد نزدیک شده بود اما در نهایت این اتفاق به صورت رسمی به وقوع نپیوست.
از سری خاطرات فوتبالی
بیلی برمنر؛ ۱۰ کلاف سیم خاردار در میانه میدان لیدز
رولاندو وولفارث؛ مرد درونگرای بایرن مونیخ با سابقه آقای گلی دو فصل بوندسلیگا
لخضر بلومی؛ زننده گل پیروزیبخش الجزایر برابر آلمان در جام جهانی ۱۹۸۲
جاسم الهویدی؛ از کمربند قهوهای جودو تا آقای گلی جهان در سال ۱۹۹۸
