رئال مادرید و تعادل به سبک جیمز باند؛ دورتموند و دوگانه دکتر جکیل و آقای هاید / تحلیل فنی

طرفداری | سرود رسمی لیگ قهرمانان اروپا، فردا شب در ومبلی طنین‌انداز خواهد شد تا شاهد بازی رئال مادرید و دورتموند در فینال این مسابقات باشیم.

رئال مادرید برای هشتمین بار در قرن ۲۱ به فینال لیگ قهرمانان اروپا راه‌یافته است. آن‌ها می‌خواهند با کسب پانزدهمین قهرمانی‌شان در این تورنمنت، دست‌نیافتنی‌تر از هر زمان دیگری شوند که اگر این اتفاق بیفتد، برای ششمین بار در ده سال اخیر، فاتح لیگ قهرمانان می‌شوند. 

مهربان‌ترین مدل‌های آماری و سایت‌های شرط‌بندی هم رئال مادرید را بخت مسلم بردن جامی می‌دانند که فصل گذشته منچسترسیتی قهرمانش شده بود اما دورتموند هم داستان پیروزی به‌عنوان ضعیف‌تر در فینال لیگ قهرمانان را تجربه کرده است و در همین فصل هم چراغ‌خاموش و غیرمنتظره به فینال لیگ قهرمانان راه یافت. 

کدام تیم قرار است بیشترین تهدید را در انتقال‌ها ایجاد کند؟ آیا دورتموند می‌تواند جناح چپ رئال مادرید را کم‌اثر کند؟ آیا این متعادل‌ترین تیم رئال مادرید در تاریخ معاصر است؟ وب‌سایت اتلتیک پیش از فینال لیگ قهرمانان اروپا، شرایط دو تیم رئال مادرید و دورتموند را از جنبه فنی مورد بررسی دقیق و موشکافی قرار داده است. 

وضعیت فنی دورتموند

بروسیا دورتموند که پس از ۱۱ سال به فینال لیگ قهرمانان راه یافته، امیدوار است این بار آن خاطره نحس شکست تیم ۲-۱ یورگن کلوپ مقابل بایرن مونیخ و آرین روبن در فصل ۱۳-۲۰۱۲ را پاک کند. هواداران دورتموند امیدوارند ادین ترزیچ شنبه شب نسخه لیگ قهرمانانی تیمش را به میدان بفرستد. دورتموند یک فصل گمراه‌کننده داشته است؛ با وجود حضور در فینال لیگ قهرمانان اروپا آن‌ها در بوندسلیگا ناامیدکننده بودند و با ۲۶ اختلاف امتیاز نسبت به بایرلورکوزن قهرمان، پنجم شدند.

اگر امتیازات‌ را هم در نظر نگیریم، اختلاف میان xG ساخته شده و دریافت شده دورتموند در بوندسلیگا ۲۴-۲۰۲۳ میزان ۰.۳ در هر بازی بوده که در این زمینه دقیقا تیم پنجم آلمان هستند. یک تعریف دیگر از فصل پرفراز‌ونشیب دورتموند آن‌جایی است که این تیم طی یک هفته، پاری سن ژرمن را در مجموع ۲-۰ برد و چهار روز بعد مقابل ماینتس، تیمی که خطر سقوط تهدیدش می‌کرد، ۳-۰ شکست خورد. این شبیه ماجرای دوگانگی دکتر جکیل و آقای هاید است!

این‌ها به این معنی نیست که دورتموند قرار نیست هیچ شانسی نداشته باشد. طی سال‌های اخیر تیم‌هایی را دیده‌ایم که در لیگ داخلی مشکل داشتند اما در صحنه اروپایی به یک هیولای متفاوت تبدیل شدند. مثال‌های ملموس این مورد، لیورپول ۰۵-۲۰۰۴، چلسی ۱۲-۲۰۱۱ و رئال مادرید ۹۸-۱۹۹۷ و ۲۰۰۰-۱۹۹۹ هستند. 

دورتموند در گروه مرگ بازی‌ها با میلان، نیوکاسل و پاری سن ژرمن رقابت کرد. صعود آن‌ها نه‌تنها به کمک بخت‌واقبال نبود بلکه صدرنشین گروه شدند تا مسیرشان در مرحله حذفی، راحت‌تر از قرعه اولیه‌شان شود. آیندهوون، اتلتیکو مادرید و پاری سن ژرمن همگی رفت‌وبرگشت دورتموند را اذیت کردند اما جای تردید خاصی نیست که تیم ادین ترزیچ در مسیر راهیابی به فینال، قرعه مساعدتری نسبت به آن قرعه سخت مرحله گروهی داشت.

سفر دورتموند به ومبلی، نمادی از تلاش جمعی آن‌ها است. تیم ترزیچ گلزنان متعددی دارد. در ۱۷ گل دورتموند تا فینال، ۱۲ بازیکن مشارکت داشته‌اند و نیکلاس فولکروگ، بهترین گلزن آن‌ها فقط ۳ گل زده است. 

پس از تغییر ناگهانی به سیستم سه دفاعه در اولین بازی مرحله گروهی مقابل پاری سن ژرمن، دورتموند در ۱۲ مسابقه بعدی‌اش در لیگ قهرمانان اروپا با سیستم ۱-۳-۲-۴ به میدان رفته است. امره جان برای بیلدآپ (ساخت بازی) میان مدافعان مرکزی قرار می‌گیرد و این به فولبک‌ها اجازه می‌دهد تا همچون سایر هافبک‌ها در موقعیت بالاتری بازی کنند. دیگر هافبک‌های دورتموند که اغلب مارسل زابیتسر و یولیان برانت بوده‌اند، جایشان را در بالای زمین عوض می‌کنند و بازیکنان تهاجمی عرض زمین، همراه با آخرین خط دفاعی حریف تحرک دارند.

موقعیت بازیکنان دورتموند مقابل پاری سن ژرمن، مطابق چیزی که بالاتر ذکر شد
عکس از اتلتیک

فولکروگ در نوک حمله بازی می‌کند و در مناطق عرضی بازیکنان سریعی چون کریم آدیمی، دونیل مالن و از ژانویه و دور حذفی لیگ قهرمانان، جیدون سانچوی متحول‌شده که قرضی از منچستریونایتد به دورتموند برگشته، به میدان می‌روند. خیلی از تهدیدهای دورتموند روی دروازه پاری سن ژرمن به‌خصوص در دور رفت نیمه‌نهایی، از سوی سانچو ایجاد شد. این وینگر ۲۴ ساله ۱۸ بار اقدام به دریبل زدن یار مستقیم کرد که ۱۲ دریبلش کامل بود. بعد از لیونل مسی در فینال لیگ قهرمانان اروپا مقابل منچستریونایتد، سانچو دومین بازیکن تاریخ لیگ قهرمانان اروپا با بیشترین اقدام موفق برای برداشتن موقعیت یک‌ در برابر یک بوده است.

نقشه همه دریبل‌های جیدون سانچو مقابل یار مستقیم در بازی ۱ مه ۲۰۲۴ مقابل پاری سن ژرمن
عکس از اتلتیک

این سبک فوتبال سانچو هنگامی زنده می‌شود که دورتموند از رویکرد انتقال تهاجمی‌اش استفاده می‌کند. حتی با لحاظ کردن تعداد بازی‌های زیاد دورتموند، حملات مستقیم این (به‌عنوان جایگزین فوتبال ضدحمله‌ای) از بیشترین‌های این فصل لیگ قهرمانان اروپا بوده است. به‌خصوص در دور حذفی، سانچو و آدیمی از طریق خلاقیت برانت در جلوی زمین پشتیبانی می‌شدند. 

از بد روزگار برای ترزیچ، آن‌ها مقابل تیمی بازی می‌کنند که در فوتبال انتقالی متخصص است. رئال مادرید با زدن شش گل از طریق حملات سریع، بیشترین میزان گل از طریق انتقال تهاجمی در این فصل لیگ قهرمانان را ثبت کرده است. این نشان می‌دهد آن‌ها وقتی بازی باز شود، چگونه می‌توانند حریف را تنبیه کنند. اگر بازی فینال به یک مسابقه بسکتبال‌گونه تبدیل شود که فقط در حمله و دفاع در جریان است، رئال مادرید احتمالا بیشتر خوشحال خواهد شد. 

در چنین شرایطی دورتموند احتمالا به وینگرهای سریعش باید وظیفه برگشت به عقب و حمایت از فولبک‌ها را هم بدهد؛ درست مثل کاری که در دور برگشت بازی با پاری سن ژرمن در پاریس کردند. دیدن این‌که دورتموند تحت شرایطی پنج نفره دفاع کند، چندان عجیب نخواهد بود و مثل آن شب بازی با پاریس احتمالا گاهی آدیمی را در خط دفاع ببینیم.

کریم آدیمی در نزدیکی خط دفاعی دورتموند

و البته سانچو هم آگاهی دفاعی برای عکس‌العمل نشان‌دادن برابر وینگرهای حریف که سعی دارند از فضاهای عرضی زمین نفوذ کنند را هم دارد.

جیدون سانچو در نقش فولبک در انتقال دفاعی تیمش
عکس از اتلتیک

در بحث نداشتن مالکیت، موفقیت امسال دورتموند در لیگ قهرمانان مرهون استحکام و انسجام دفاع آن‌ها بوده است. آن‌ها در ۱۲ بازی فقط ۹ گل خورده‌اند و ۶ کلین‌شیت داشته‌اند. این بهترین آمار دفاعی آن‌ها در لیگ قهرمانان از فصل ۹۸-۱۹۹۷ است؛ زمانی که مدافع عنوان قهرمانی بودند و در نیمه‌نهایی به رئال مادرید باختند.

البته که دورتموند خوش‌شانس هم بوده است. پاری سن ژرمن در دو نیمه‌نهایی شش بار تیر دروازه دورتموند را لرزاند و گلی نزد. میزان xG (آشنایی کامل با پارامتر فنی امید گل) پاری سن ژرمن در بازی برگشت، ۳.۳ بود؛ این بیشترین میزان xG میان تیم‌های این فصل لیگ قهرمانان بوده که موفق نشدند گلی بزنند. اگرچه در مسابقات حذفی، شانس هم بخشی از ماجرا است و دورتموند به رهبری مدافع خاصش، متس هوملس از این خوش‌شانسی نهایت استفاده را کرد. هوملس در آن بازی ۱۰ پاکسازی، ۴ تکل و ۳ توپ‌ربایی داشت و گل پیروزی‌بخشش باعث شد او با ۳۵ سال و ۱۴۳ روز به مسن‌ترین آلمانی تبدیل شود که در یک بازی حذفی لیگ قهرمانان گل می‌زند. 

انسجام دفاعی دورتموند به رهبری متس هوملس جهت یافتن راهی برای پیروزی مقابل رئال مادرید، حیاتی خواهد بود. انتظار می‌رود مثل عکس پایین، اشکال فشرده زیادی در خط دفاعی دورتموند مقابل رئال مادرید ببینیم. ترزیچ مطمئنا تیمش را ترغیب می‌کند تا خارج از مالکیت راحت دفاع کنند و در لحظه مناسب، ضدحمله بزنند.

دفاع ذوزنقه‌ای شکل دورتموند 
عکس از اتلتیک

وضعیت فنی رئال مادرید

چیزی که ممکن است کار را برای دورتموند سخت کند این است که تیم‌های بزرگ همیشه راهی برای شکست دادن شما پیدا می‌کنند. اگر به گل‌های امسال رئال مادرید در لیگ قهرمانان نگاهی بیندازید، متوجه می‌شوید پیدا کردن الگویی ثابت از گلزنی آن‌ها کار مشکلی است. رئال مادرید برای گلزنی کاتبک می‌فرستد، ضدحمله می‌زند، شوت از راه دور گل می‌کند، ضربه سر می‌زند و گاهی اوقات هم تکنیک انفرادی به کمکش می‌آید. می‌دانید جالب‌ترین بخش ماجرا کجاست؟ رئال مادرید برای گلزنی اصلا نیازی ندارد که بهترین بازی‌اش را انجام دهد.

رئال مادرید در لحظاتی که سختی می‌کشد و فشار تحمل می‌کند، بهتر می‌شود و خیلی از گل‌هایشان خلاف روند بازی به ثمر رسیده‌است؛ مثل بازی با لایپزیش، منچسترسیتی و بایرن که آن‌ها هم از شانس خودشان نهایت استفاده را کردند.

سناریو را می‌دانید اما تیم کارلو آنچلوتی تبحر خاصی در رقم زدن شرایط غیرقابل‌پیش‌بینی دارد (البته آخر کار، قابل‌پیش‌بینی می‌شود). درست وقتی که حریف فکر می‌کند رئال مادرید را خفه کرده، آن‌ها راهی برای گریختن پیدا می‌کنند. درست مثل همه فیلم‌های جیمز باند که می‌دانید قرار است چه اتفاقی بیفتد اما تماشای فیلم همچنان هیجان‌زده‌تان می‌کند.

چنین چیزی باعث می‌شود ارائه الگوهای تاکتیکی مکرر کار سختی شود. تیم آنچلوتی هنگام مالکیت از سیستم ۲-۴-۴ لوزی استفاده می‌کند که این روش باعث می‌شود بازیکنان رئال مادرید در یک‌سوم تهاجمی چرخش و تغییرات داشته باشند. در لیگ قهرمانان این فصل، ۴۲% لمس‌توپ‌های تهاجمی به‌سوی جناح چپ زمین منحرف شده است چرا که وینیسیوس جونیور و رودریگو نوبتی می‌توانند فولبک راست حریف را شکنجه کنند.

کانال‌های حرکتی رئال مادرید حین حمله در مسابقات لیگ قهرمانان اروپا
عکس از اتلتیک

از شروع فصل گذشته (۲۳-۲۰۲۲) هیچ بازیکنی به‌اندازه وینیسیوس جونیور اقدام به دریبل زدن یار مستقیم نداشته (۱۸۴ بار) و حالا قابل درک است که چرا هم‌تیمی‌هایش چشم‌انتظار او هستند تا یک حرکت نابودکننده بزند اما تسلط بر سمت چپ زمین تنها نکته بازی شماره ۷ مادرید نیست.

البته که موقعیت‌هایی هم پیش می‌آید که بهتر است به وینیسیوس جونیور، فضا و آزادای عمل داده شود تا خود او با خلاقیتش حمله را شروع کرده و فولبک‌های حریف را اذیت کند. در دور برگشت نیمه‌نهایی مقابل بایرن مونیخ، وینگر برزیلی ۱۴ بار برای برداشتن یار مستقیمش اقدام کرد که این رقم برای او بیش از هر بازی دیگری در این فصل لیگ قهرمانان بود. او به‌راحتی یوسوا کیمیش را مغلوب کرد.

وینیسیوس جونیور به‌راحتی کیمیش را عاصی کرد
عکس از اتلتیک

اگرچه رئال مادرید سعی می‌کند با فرستادن بهترین بازیکنان تکنیکی‌اش به سمت چپ زمین، در آن‌جا اورلود و برتری عددی بسازد چرا که آن‌ها می‌توانند توپ را میان خطوط بچرخانند و آن را به روی دروازه حریف بریزند. دیدن تونی کروس در سمت چپ نیم‌فضا، حضور رودریگو در عرض سمت چپ زمین به‌دنبال زدن وینیسیوس به داخل و دویدن‌های جود بلینگام به‌عنوان یار پشتیبان و کشیدن مدافعان حریف به دنبال خودش، موضوعاتی قابل‌انتظار خواهد بود.

مثالی از تعریف بالا؛ کروس در نیم‌فضا، رودریگو لب خط، وینیسیوس در داخل و بلینگام یار پشتیبان
عکس از اتلتیک

مثلث بلینگام، وینیسیوس جونیور و رودریگو بدون تردید قوی‌ترین بازیکنان تهاجمی این فصل رئال مادرید بوده‌اند. چشم‌های ما این موضوع را می‌بینند و مدل‌های آماری هم این را تایید می‌کنند.

گروه Twenty First یک شرکت اطلاعاتی ورزشی است که به باشگاه‌ها، لیگ‌ها و سرمایه‌گذاران مشاوره می‌دهد و برای بیش از ۱۴۵ هزار بازیکن سراسر جهان در ۲۵۰ رقابت، مدل‌ها و نمرات آماری طراحی می‌کنند. این رتبه‌بندی‌ها برپایه عواملی مثل قدرت بازیکن تیم، موقعیت بازی، زمان بازی‌ و مشارکت‌شان در حمله یا دفاع تیم انجام می‌شود. 

تحلیل نمرات توزیع‌شده بازیکنان این فصل رئال مادرید که حداقل ۱۸۰ دقیقه در لالیگا بازی کرده باشند، جالب‌توجه است. نمودار جعبه‌ای زیر، پراکندگی نمرات را نشان می‌دهد که خط سفید، نشانگر میانگین نمره در تیم است که اکثر اعضای تیم در محدوده میانگین (قسمت طلایی رنگ) قرار گرفته‌اند. 

توزیع کیفی بازیکنان رئال مادرید
وینیسیوس، بلینگام، رودریگو، رودیگر و والورده بالاتر از میانگین و سبایوس، لونین و فران گارسیا پایین‌تر از حد میانگین ظاهر شده‌اند
عکس از گروه Twenty First

جالب است که اختلاف کیفیت از دنی سبایوس با کمترین نمره تا وینیسیوس جونیور با بیشترین نمره در مقایسه با ترکیب‌های پیشین رئال مادرید در دهه گذشته به‌شکل قابل‌توجهی کم است. براساس این مدل Twenty First، تیم فصل ۱۵-۲۰۱۴ رئال مادرید قوی‌ترین تیم از نظر میانگین کیفیت بازیکنان بوده و تیم امسال ششمین تیم قدرتمند رئال مادرید از فصل ۱۴-۲۰۱۳ تاکنون طبقه‌بندی می‌شود و چهارمین تیم برتر ده سال گذشته رئال مادرید است که فینالیست اروپا می‌شود. اگرچه تیم امسال، معادل‌ترین تیم این برهه بوده که در نمودار جعبه‌ای زیر آن را می‌بینید.

رئال مادرید ۲۴-۲۰۲۳ قوی‌ترین نیست اما متعادل‌ترین است
عکس از گروه Twenty First

از دست دادن کریستیانو رونالدو، گرت بیل و کریم بنزما طی سال‌های اخیر بدون شک هر تیمی را ضعیف می‌کند اما آنچلوتی مجری طرح بازسازی‌ای بوده که سرشار از شور و هیجان جوانی و کیفیت فنی بالای ستاره‌های پابه‌سن‌گذاشته‌ای چون کروس و مودریچ است.

آنچلوتی طی هفته اخیر در این باره گفت:

نگرش و تعهد بازیکنان باعث شد فصلی فوق‌العاده داشته باشیم. کیفیت انفرادی بازیکنان ما بالا است اما جمله دی‌ استفانو که گفته بود هیچ بازیکنی خوب نیست، مگر این‌که با تیم ترکیب شود، بهترین جمله‌ای است که در این باره شنیده‌ام.

برای باشگاهی که معنایش خریدهای کهکشانی و داشتن سوپراستارهایی است که پیراهن سفیدش را بپوشند تا به بالاترین سقف ممکن برسند، دنی سبایوس بهترین بازیکنِ ضعیف تمام ترکیب‌های رئال مادرید طی ۱۲ سال اخیر بوده است. تصورش را کنید که بازیکنی مثل دنی سبایوس، ضعیف‌ترین بازیکن تیم‌تان باشد!

قطعا یکی از میان وینیسیوس جونیور، بلینگام و رودریگو شنبه شب تیتر رسانه‌ها می‌شوند اما یک اطمینان در رئال مادرید وجود دارد که در سراسر تیم جاری است. این اطمینان همان دلیل اصلی‌ای است که فرارهای «جیمز باند» گونه آن‌ها برای ما کاملا عادی شده است.

ترجمه یادداشت مارک کری از وب‌سایت اتلتیک