ترکیب پرسپولیس؛ تغییراتِ اجباری یا اختیاری؟

فصل قبل و قبل‌تر از آن برانکو ایوانکوویچ سرمربی پرسپولیس را اینگونه به خاطر می‌آوردیم؛ مربی‌ که خیلی کم به ترکیب اصلی و ثابتش دست می‌زند و اهل تغییرات و ریسک پذیری جابه‌جایی مهره‌ها نیست. اساسا فلسفه کاری برانکو اینگونه بود که یازده بازیکن اصلی‌اش را پیدا می‌کرد و فقط در شرایط ضروری مثل محرومیت‌ها و مصدومیت‌های شدید جابه‌جایی‌هایی در ترکیب انجام می‌داد و حتی مثل آنچه مایلی‌کهن در تیم ملی سال ۱۹۹۶ ارائه می‌داد تغییرات کاملا قابل پیش‌بینی و کلیشه‌ای در حین مسابقه داشت، به طوری که قبل از بالا رفتن تابلوی تعویض مشخص بود کدام بازیکن باید بیرون بیاید. با شروع فصل جاری برانکو با وجود از دست دادن سیدجلال حسینی ترکیب ثابتش را پیدا کرد اما بعد از چند هفته تغییرات از راه رسید که البته نتایج جالبی به همراه نداشته است.

برانکو در شروع فصل ترکیب دلخواهش را پیدا کرد و به این یازده نفر اعتماد کافی داشت؛ بیرانوند دروازه‌بان، انصاری و خلیل‌زاده در قلب دفاع، محرمی و ماهینی در جناح راست و چپ خط دفاعی، ربیع خواه در پست هافبک دفاعی، مسلمان در راس لوزی خط میانی، احمدزاده و امیری در راست و چپ خط میانی و زوج علیپور – طارمی در خط حمله. در همان بازی نخست فصل مقابل فولاد اما اتفاقی افتاد که برانکو مجبور به نخستین تغییر در ترکیب برای هفته دوم شد و منشا را به جای علیپور محروم مقابل تراکتورسازی به میدان فرستاد اما بقیه نفرات و پست‌های بازی همان‌هایی بودند که در دیدار اول به میدان رفتند.

برانکو در هفته سوم دست به تغییر در خط میانی‌اش زد و کامیابی‌نیا که دیر به تمرین‌ها اضافه شده بود را از این هفته وارد ترکیب کرد تا ربیع خواه نیمکت نشین شود. در عین حال با توجه به بازگشت علیپور به ترکیب، در این بازی هم نسبت به مسابقه قبلی شاهد یک تغییر در ترکیب اصلی بودیم و بقیه دست نخوردند.

هفته چهارم از راه رسید و پرسپولیس در خانه مقابل سیاه‌جامگان قرار گرفت اما برانکو در این بازی کل خط دفاعی تیمش را به هم ریخت. صادق محرمی که در هر سه بازی قبل در دفاع راست به میدان رفته بود بیرون نشست، ماهینی از دفاع چپ به دفاع راست آورده شد(پست اصلی‌اش) و محمد انصاری بعد از یک فصل و چند هفته به دفاع چپ رفت تا جلال حسینی وارد ترکیب شود و کنار شجاع بازی کند. در واقع ورود حسینی به ترکیب باعث یک تغییر و دو جابه‌جایی در خط دفاعی شد. با نارضایتی کادر فنی از عملکرد کامیابی نیا مقابل نفت بار دیگر ربیع خواه به ترکیب برگشت تا برانکو در هفته چهارم بیشترین تغییرات را اعمال کرده باشد که البته با تساوی خانگی و از دست رفتن دو امتیاز مشخص شد این تغییرات جواب نداده.

در هفته پنجم پرسپولیس در تبریز مقابل تیم بحران زده گسترش فولاد به میدان رفت و دیر برگشتن ملی‌پوشان باعث شد برانکو به دو نفر از آنها یعنی طارمی و انصاری میدان ندهد و البته مسلمان را هم نیمکت‌نشین کند. در این بازی ماهینی برای نخستین بار در این فصل به دفاع میانی رفت تا مصلح در دفاع چپ وارد ترکیب شود. همچنین برانکو از هر دو هافبک تدافعی‌اش استفاده کرد و مسلمان را روی نیمکت نشاند ضمن اینکه منشا هم جای طارمی را گرفت. در واقع این ترکیب با ترکیب هفته اول در هر خط متفاوت بود اما بدتر از آن نسبت به بازی قبل در لیگ دو تغییر و دو جابه‌جایی در خط دفاعی، یک تغییر در خط میانی (همراه با تغییر سیستم) و یک تغییر در خط حمله داشت که جملگی نتیجه‌ای در بر نداشت تا اینکه با ورود مسلمان و طارمی در نیمه دوم ورق برگشت و پرسپولیس به یک برد شیرین دست یافت.

برای بازی هفته ششم برانکو نسبت به بازی قبل خط دفاعی‌اش را تغییر نداد اما در خط میانی و حمله تغییرات زیادی داد. این تغییرات ناشی از بازی ضعیف نفراتی مثل مسلمان و امیری در بازی رفت مقابل الاهلی بود تا بازیکنانی مثل نعمتی و بشار رسن به ترکیب اصلی برسند ضمن اینکه منشا هم جای علیپور را در خط حمله گرفت اما این تغییرات نتیجه عکس داد و پرسپولیس بازی را باخت.

در بازی هفته هفتم در اصفهان و مقابل سپاهان برانکو مجبور بود تیم شکست خورده مقابل پیکان را ترمیم کند‌. از این رو سرانجام کل ترکیب تیمش را به همان حالت هفته‌های نخست و اولیه برگرداند که اتفاقا تیم نمایش خوبی هم ارائه داد اما مصدومیت ماهینی و در پی آن اشتباه مصلح جایگزین و بیرانوند باعث شد دو امتیاز دیگر در لحظات پایانی از دست برانکو و تیمش بپرد.

حالا و برای بازی با استقلال خوزستان، پرسپولیس طارمی محروم و احتمالا شجاع خلیل‌زاده و فرشاد احمدزاده را در اختیار ندارد، بار دیگر ملی‌پوشان دیر می‌رسند و از بین سه ملی‌پوش غیبت سیدجلال حسینی از قبل اعلام شده تا باز هم ترکیب سرخ‌ها تغییرات داشته باشد. در واقع چنانچه بیرانوند هم در این بازی استراحت کند یا از نظر فنی نیمکت نشین شود می‌توان انتظار یک تغییر درون دروازه (رادوشوویچ جای بیرانوند)، دو تغییر در خط دفاع (ماهینی جای خلیل‌زاده و ربیع‌خواه جای مصلح)، سه تغییر در خط میانی (بازگشت کامیابی‌نیا به پست خودش و احتمالا بشار و علوان زاده به جای امیری و احمدزاده) و البته یک تغییر در خط حمله (حضور منشا در پست طارمی) را داشت. با این شرایط پرسپولیس بیشترین تغییرات را در ترکیب لیگ برتری‌اش شاهد خواهد بود که می‌تواند نگران کننده باشد.

البته با در نظر گرفتن محرومیت علیپور در بازی اول، مصدومیت محسن مسلمان در یک مقطع، مصدومیت سیدجلال حسینی در طول این ماه‌ها غیر از یک بازی، حضور ۳ تا ۴ بازیکن در اردوها و بازی‌های تیم ملی و بازگشت به تمرین‌ها در آستانه مسابقه و البته این مورد آخر یعنی محرومیت طارمی عمده این تغییرات اجباری بوده است اما افکار فنی برانکو در خصوص چیدمان بازیکنان و کارآیی آنها در پست‌های مختلف هم نسبت به فصل قبل تا حدودی مشوش بوده و خودش هم جابه‌جایی‌های زیادی در ترکیب اصلی ایجاد کرده که بعضا جواب نداده تا جایی که مجبور شده در بین دو نیمه یا ربع ابتدای نیمه دوم دست به تغییرات متعدد بزند و ورق را برگرداند که این تغییرات حین بازی گاهی جواب داده و گاهی خیر.

اما دامنه تغییرات ترکیب توسط برانکو در لیگ قهرمانان هم وسعت داشته و پرسپولیس در آن جبهه هم از این مساله لطمه خورده که البته اینجا هم بیشتر تغییرات اجباری و ناگزیر بوده است. پرسپولیس با شمایل جدید و با ترکیب تازه سه بازی در لیگ قهرمانان آسیا انجام داده است. برانکو در بازی رفت با الاهلی از همان ترکیب آشنای ابتدای فصل لیگ برترش استفاده کرد اما در بازی برگشت محرمی را از ترکیب بیرون برد تا کامیابی‌نیا به ترکیب برگردد، ربیع‌خواه به دفاع چپ برود و ماهینی در دفاع راست بازی کند؛ این یعنی یک تغییر که با دو جابه‌جایی همراه بود. در بازی نیمه نهایی اما محرومیت انصاری باعث دو تغییر و یک جابه‌جایی در خط دفاعی شد تا ماهینی به دفاع وسط برود، محرمی و مصلح در راست و چپ خط دفاعی بازی کنند. محرومیت کامیابی‌نیا هم باعث شد ربیع‌خواه دوباره به پست هافبک دفاعی برگردد و البته محرومیت طارمی زوج منشا – علیپور را در خط حمله به بازی فرستاد.

در واقع ترکیب این مسابقه با تغییرات زیاد اجباری تا حدودی شبیه ترکیب اولیه بازی با گسترش فولاد بود اما نه تنها ناکارآمدی خط حمله به وضوح دیده می‌شد بلکه طبیعی بود که این دفاع هم نمی‌تواند مقابل الهلال ایستادگی کند. در عین حال باید در نظر داشت که محرومیت ماهینی از بازی برگشت با الهلال هم باعث خواهد شد برانکو در آن مسابقه نیز حداقل یک تغییر در ترکیب تیمش نسبت به بازی رفت داشته باشد کما اینکه مشخص است مصلح جایی در آن مسابقه نخواهد داشت و با حضور احتمالی ربیع خواه در دفاع چپ یکی از بین کامیابی‌نیا یا نوراللهی در خط میانی بازی می‌کند که می‌تواند دامنه تغییرات را باز هم گسترش دهد. البته که اگر نفراتی مثل جلال حسینی و امیری هم در ترکیب اصلی باشند تغییرات ترکیب نسبت به دیدار با استقلال خوزستان بسیار زیاد می‌شود و این همه جابه‌جایی نه تنها نگران کننده بلکه خطرناک خواهد بود.

ایران ورزشی